HERBERT, HENRY (1617 - 1656), milwr ym mhlaid y Senedd a gwleidydd

Mab hynaf William Herbert, Coldbrook, sir Fynwy, a'r 6ed o ran disgyniad oddi wrth William Herbert (bu farw 1469), iarll 1af Pembroke. Buasai ei daid, ei hen-daid, a'i or-or-ewythr, Syr William Herbert (bu farw 1593), yn cynrychioli sir Fynwy yn y Senedd a chafodd yntau ei ethol (31 Mawrth 1642) yn aelod dros y sir i'r sedd yn y Senedd Hir a ddaeth yn wag pan fu Syr Charles Williams, Llangibby, farw. Yr oedd wedi bod yn Magdalen Hall, Rhydychen (ymaelodi ar 10 Hydref 1634) ac yn y Middle Temple. Brenhinwyr oedd ei deulu bron i gyd eithr yr oedd ei briodas â Mary, merch John Rudyard, groser, Llundain, cefnder i Syr Benjamin Rudyard (arweinydd yr wrthblaid), ac, efallai, rhyw wanc am diroedd y Raglaniaid a fuasai'n eiddo i'w hynafiaid, yn ei wneuthur yn Bengrwn. Ceisiodd, eithr yn ofer, leihau dylanwad Pabyddol y Raglaniaid yn ei sir, cadwodd ei sedd yn Westminster hyd y daeth y Senedd Faith i ben, a chymerth y 'Covenant' (22 Medi 1643).

Bu'n gwasanaethu fel cyrnol ym myddin y Senedd yn Ne Cymru, gan gymryd Caerdydd ac Abertawe (Medi 1645); yr oedd ar bwyllgor y Senedd dros y sir yn 1646 ac fe'i dewiswyd (Awst 1645) yn gomisiynwr gyda'r fyddin yn Sgotland. Yn 1646 gwnaethpwyd ei dad yn gapten gwyr ar feirch ym myddin y Senedd a rhoddwyd iddo yntau ei hunan £3,000 allan o elw fforestydd iarll Worcester yn iawn-dâl am ei dreuliau yng ngwasanaeth y Senedd. Yn ystod yr 'Interregnum' bu'n aelod o'r uchel lys barn ('High Court of Justice,' 25 Mehefin 1651), o'r pedwerydd gyngor gwladol ('Council of State,' 19 Tachwedd 1651) ac ar amryw o'i bwyllgorau; bu'n gomisiynwr trethi'r llywodraeth (1647-52) a'r milisia (1654) yn sir Fynwy ac yn aelod dros y sir honno yn Senedd gyntaf y 'Protectorate' (12 Gorffennaf 1654).

Awdur

• Yr Athro Emeritus Arthur Herbert Dodd, (1891 - 1975)

Ffynonellau

• A History of Monmouthshire, i, 186; ii, 22
• Foster, Alumni Oxonienses: the members of the University of Oxford, I., i, 695
• John Roland Phillips, Memoirs of the Civil War in Wales and the Marches, 1642–1649 (London 1874), i, 319, 324; ii, 268, 319
• Rushworth, Historical Collections of Private Passages of State (1721), v, 480
• Calendar of State Papers, Domestic Series, 1637-8, 603
• The Journals of the House of Lords, viii, 293
• Firth a Rait, Acts and Ordinances of the Interregnum, 1642–1660 (London 1911), i, 970; ii, 39, 472, 669, 1074
• Calendar of the Committee for Advance of Money, 1642–56 (1888), ii, 1022
• H. A. C. Sturgess, Register of Admissions to the Honourable Society of the Middle Temple (1949), i, 99
• W. R. Williams, The parliamentary history of the principality of Wales, from the earliest times to the present day, 1541-1895 (Brecknock 1895), 123
• Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, 1946-7, 82, 94, 96

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 62990610
• Wikidata: Q5722887

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/