KADWALADR (CADWALADER), SION, JOHN, SIONYN; baledwr ac anterliwtiwr a gyfansoddai yn nechrau hanner olaf y 18fed ganrif

O blwyf Llanycil, ger y Bala, yr oedd yn ôl 'Ioan Pedr' (NLW MS 2629C ). Disgrifia ei hun (yn ei anterliwt Gaulove, 125) fel 'dynan go brydd heb chwaer na brawd, anystwyth dlawd yn wastad.' Tystiolaethir mewn baled ganddo (Bibliography of Welsh Ballads, No. 73) ac yn ei anterliwt Einion, ac mewn marwnad iddo (yn NLW MS 2629C ) iddo ddioddef ei dransportio i'r America am saith mlynedd. Yn ôl 'Ioan Pedr' ei drosedd ydoedd lladrata hanner coron. Ymddengys mai ar ei ddychweliad y cyfansoddodd ei anterliwtiau. (1) Einion a Gwenllian (NLW MS 552B ); ni raid derbyn yr awgrym mai ar y cyd â Huw Jones o Langwm y'i hysgrifennwyd. Cynigir tua 1756 fel dyddiad cyfansoddi. (2) Gaulove a Clarinda; cyfansoddwyd rhwng 1756 a 1762 (Cwrtmawr MS 39B ). (3) Y Brenin Dafydd a Gwraig Urias; cyfansoddwyd gyda Huw Jones o Langwm ac argraffwyd yng Nghaer tua 1765. Ei nodweddion fel anterliwtiwr yw bywiogrwydd ei olygfeydd a'i ysmaldod miniog. Nid yr un yw â'r John Cadwaladr y ceir dwy faled o'i waith yn Beirdd y Berwyn ('Cyfres y Fil').

Awdur

• Gruffydd Glyn Evans

Ffynonellau

• G. G. Evans, 'Yr Anterliwd Gymraeg' (traethawd Prifysgol Cymru, 1938)

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Siôn Cadwaladr

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q18535489

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/