LLEWELYN, SION (1690 - 1776), bardd

Ganwyd 30 Tachwedd 1690 yn Cefn Coed y Cymer, plwyf Vaynor (y Faenor Wen), sir Frycheiniog. Ychydig addysg a gafodd; dysgodd ddarllen Cymraeg, ond ni wyddai ddim Saesneg. Ac eto cyhoeddodd y bardd hunan-ddiwylliedig hwn gyfrol o'i farddoniaeth a'i emynau a fu mor boblogaidd nes y bu raid cael pedwar (pump?) argraffiad ohoni; teitl argraffiad 1791 ydyw Difyrrwch diniwaid … Sef deunaw o Ganiadau … Gyd a Naw o Hymnau duwiol .

Yn 18 oed daeth yn aelod yn hen gapel Cwmyglo ar ochr y mynydd rhwng Merthyr Tydfil ac Aberdâr. Arminiad oedd y bardd, fel ei weinidog, Roger Williams, a thrwy ei ganeuon gwnaeth lawer i wrthweithio dylanwad y syniadau Calfinaidd a goleddid gan rai o grefyddwyr y cylch. Yn 1747 symudodd yr Arminiaid i gapel newydd, yr Hen Dŷ Cwrdd yn Cefn, a daeth y bardd yn ddiacon cyntaf yr eglwys newydd honno. Gof ydoedd wrth ei alwedigaeth, eithr dywed un llawysgrif ei fod yn wehydd. Bu farw 1 Ionawr 1776 a'i gladdu yn nhir yr Hen Dŷ Cwrdd; rhoddwyd carreg goffa yn y capel ar 17 Awst 1947. Ŵyr iddo oedd William Harri, Garw Dyle, Penderyn.

Awdur

• Watkin William Price, (1873 - 1967)

Ffynonellau

• T. Lewis, The History of the Hen Dy Cwrdd Cefn Coed y Cymmer (1947)
• W. Morgan, The Vaynor handbook containing photographic views of Vaynor, Cefn Coed, Pontsarn and Morlais Castle, with the history and folk-lore of the parish (Merthyr 1893)
• NLW MS 1159B, NLW MS 2196E, NLW MS 2197E
• W. Rowlands, Llyfryddiaeth y Cymry (Llanidloes 1869)
• Charles Ashton, Hanes llenyddiaeth Gymreig o 1651 O.C. hyd 1850 (1893)
• Y Drysorfa Gynnulleidfaol (Abertawe 1843-1851)

Gweithiau

• Sion Llewelyn, Difyrrwch diniwaid, i blant i'w hystyriaid, i'w cwnnu ar gynnydd mewn deall a chrefydd: sef deunaw o ganiadau, ar amryw destynau (Caerfyrddin 1770)
• Sion Llewelyn, Difyrrwch diniwaid i blant i'w hystyriaid: sef, Deunaw o ganiadau ar amryw destynau, gwedi eu cyfansoddi ar fesur cerdd... gyda naw o hymnau duwiol (Caerfyrddin 1791)

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20555787

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/