MAREDUDD ap GRUFFUDD ap RHYS (1130 neu 1131 - 1155), tywysog Deheubarth

Mab hynaf Gruffydd ap Rhys a Gwenllian, merch Gruffudd ap Cynan. Chwe mlwydd oed oedd pan fu ei dad farw. Daeth i amlygrwydd pan oedd yn 16 oed wrth gynorthwyo ei hanner-brawd, Cadell, i ymlid y Normaniaid o Geredigion ac wrth amddiffyn caer Caerfyrddin a gymerasid ychydig yn gynt. Yn 1151 chwaraeodd ran flaenllaw yn y gorchwyl o ymlid gwyr Gwynedd yn ôl y tu hwnt i afon Ddyfi; yn yr un flwyddyn cwympodd baich arwain yn y De ar ei ysgwyddau oblegid anallu Cadell. Bu farw bedair blynedd yn ddiweddarach yn yr oed cynnar o 25, eithr wedi ennill iddo'i hun enw ardderchog mewn rhyfel a heddwch a chan drosglwyddo ei faich i frawd iau - yr arglwydd Rhys wedi hynny.

Awdur

• Yr Athro Thomas Jones Pierce, (1905 - 1964)

Ffynonellau

• J. E. Lloyd, A History of Wales: from the Earliest Times to the Edwardian Conquest (London 1912)
• Giraldi Cambrensis Opera (1861–91)

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Maredudd ap Gruffydd

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q2253176

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/