MEURIG (fl. 1210), bardd, a thrysorydd Llandaf

Ceir prawf o gyfnod ei flodeuo yn y De Principis Instruction (dist. iii, cap. 28) gan Gerallt Gymro. Yno ceir hanes am fardd a milwr yn ymddangos i Feurig mewn gweledigaeth ac yn ei herio i gwpláu pennill a ragddywedai am yr 'interdict' a osodwyd gan y pab ar Loegr yn amser y brenin John. Dywed Gerallt mai brodor o Forgannwg oedd Meurig (Mauricius) a'i fod yn frawd i Glement, abad Castell Nedd. Y mae Bale (Index Britanniae Scriptorum), hefyd, yn ei alw Mauricius Morganensis, a chyda Gerallt yn tystio am ei ddoniau llenyddol, gan ddweud iddo gyfansoddi cyfrol o epigramau Lladin a llawer cyfrol yn y Gymraeg ('in patrio sermone'). Yn ôl hyn y mae'n hawdd derbyn y gosodiad mai'r un oedd Mauricius a Meurig, trysorydd Llandaf, ac felly mae'n afreidiol sôn am ' Forus Morgan ' yn ychwanegol at Feurig, fel y gwna Enw. F. Yn y Iolo MSS., tt. 622, 638, sonnir am Feurig fel awdur ' Y Cwtta Cyfarwydd ' (yn ôl pob tebyg cynddelw'r gwaith o'r un enw a ysgrifennwyd yn 1445 gan Gwilym Tew ac a geir yn awr yn Hengwrt MS. 34), ' Hanes holl Ynys Prydain,' ' Llyfr Diarhebion,' ' Dosparth Cerdd Dafawd,' ' Theologyddiaeth Gymraig,' a chyfieithiad Cymraeg o Efengyl S. Ioan. Y mae Enwogion Cymru: a Biographical Dictionary of Eminent Welshmen yn dweud iddo flodeuo tua 1290, ond y mae hyn yn rhy ddiweddar o lawer.

Awdur

• John James Jones, (1892 - 1957)

Ffynonellau

• Oxford Dictionary of National Biography, a'r awdurdodau a enwir yno
• Robert Williams, Enwogion Cymru. A Biographical Dictionary of Eminent Welshmen (1852)
• Geirlyfr Bywgraffiadol o Enwogion Cymru (1870)
• H. Blackwell, NLW MSS 9266A: A Dictionary of Welsh Biography

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q18733351

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/