PARRY, JOHN ('Y telynor dall'; 1710? - 1782)
Ffugenw: Y Telynor Dall
Dyddiad geni: 1710?
Dyddiad marw: 1782
Plentyn: William Parry
Rhyw: Gwryw
Maes gweithgaredd: Cerddoriaeth; Perfformio
Awdur: Robert David Griffith
Ganwyd ef ym Mryn Cynan yn agos i Nefyn, Sir Gaernarfon, c. 1710. Dywed 'Carnhuanawc' mai Robert Parry, Llanllyfni, a ddysgodd iddo'r gelfyddyd o ganu'r delyn, a dywed Edward Jones ('Bardd y Brenin') iddo gael gwersi gan Stephen Shon Jones o Benrhyndeudraeth. Daeth John Parry yn un o delynorion gorau Prydain a bu'n canu'r delyn ym mhrif gyngherddau'r deyrnas yn Llundain, Caergrawnt, Rhydychen, a Dulyn. Penodwyd ef yn delynor Syr Watkin Williams Wynn yn Wynnstay, Rhiwabon.
Cyfraniad mawr John Parry i Gymru oedd cyhoeddi tair cyfrol o alawon. Cyhoeddwyd y gyntaf dan yr enw Antient British Music yn 1742; cynorthwywyd ef gan Evan Williams, y telynor o Langybi, Arfon, i gasglu'r gyfrol hon. Yn 1761 dug allan A Collection of Welsh, English, and Scotch Airs , ac yn 1781 British Harmony, being a collection of Antient Welsh Airs . Gwasanaeth amhrisiadwy oedd cyhoeddi y casgliadau hyn o'r alawon, a dechreuwyd cyfnod newydd yng ngherddoriaeth Cymru drwyddynt.
Bu farw yn 1782 - fis Tachwedd yn ôl y Gentleman's Magazine, ond Hydref, medd Edward Jones yn y Relicks of the Welsh Bards. Credir iddo gael ei gladdu ym mynwent Rhiwabon.
Awdur
- Robert David Griffith, (1877 - 1958)
- M. O. Jones, Bywgraffiaeth Cerddorion Cymreig (1890)
- R. Griffith, Llyfr Cerdd Dannau (Caernarfon 1913)
- Y Cerddor, Medi 1889
- J. Lloyd Williams, Y tri thelynor arloeswyr cerddorol Cymru yn y ddeunawfed ganrif (1945)
- Groves, Groves' Dictionary of Music and Musicians (1940)
Ffynonellau
- Ann Griffiths, 'John Parry, Parry Ddall', Rhaglen Gwyl Gregynog, 2010
- Erthygl Wicipedia: John Parry (Y Telynor Dall)
Darllen Pellach
- John Parry a Evan Williams, Antient British music (London 1742)
- John Parry, A collection of Welsh, English & Scotch airs with new variations also four lessons for the harp or harpsichord (London 1761)
- John Parry, British harmony: being a collection of antient Welsh airs (Ruabon 1781)
Gweithiau
Dyddiad cyhoeddi: 1953
Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/
Mae'r Bywgraffiadur Cymreig yn cael ei ddarparu gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru a Chanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru. Mae ar gael am ddim ac nid yw'n derbyn cymorth grant. Byddai cyfraniad ariannol yn ein helpu i gynnal a gwella'r wefan er mwyn i ni fedru parhau i gydnabod Cymry sydd wedi gwneud cyfraniad nodedig i fywyd yng Nghymru a thu hwnt.
Ewch i'n tudalen codi arian am ragor o wybodaeth.