ROBERTS, CADWALADR (bu farw 1708/9), bardd

o Gwmllech Uchaf, Pennant Melangell, Sir Drefaldwyn. Yr oedd yn gyfoeswr i Huw Morys o Bont-y-meibion yn Nyffryn Ceiriog, a dengys y gerdd ymddiddan rhyngddynt eu bod mewn cysylltiad agos â'i gilydd; ceir copïau lled niferus o'r gerdd hon yn y llawysgrifau. Canodd ryw bum carol plygain, ac argraffwyd un ohonynt yn Blodeu-Gerdd Cymry gan Ddafydd Jones o Drefriw. Cyhoeddwyd ei gerdd ddychan i'r frech wen yn yr un gyfrol. Canodd hefyd gerddi gofyn, ac y mae'r un i ofyn telyn i Siôn Prys gan Wiliam Llwyd o Langedwyn o ddiddordeb cymdeithasol (Cwrtmawr MS 128A (122)). Yr oedd ganddo'i gerddlyfr ei hun yn cynnwys cerddi ac englynion o waith rhai o'i gyfoeswyr, 'Llyfr Cadwaladr Roberts, 1676' (Cwrtmawr MS 227B ). Nodir y tonau uwchben copïau o'i gerddi yn y llawysgrifau. Bardd anghelfydd ydoedd, a gwnâi ddefnydd helaeth o ffurfiau llafar. Cofnodwyd ei gladdu 14 Chwefror 1708/9 yng nghofrestr Pennant Melangell. Ceir 'C.R. 1665' uwchben ffenestr bwthyn yng Nghwmllech. Dywedir fod y bardd yn hanu o deulu Robertiaid Branas yn Edeirnion.

Awdur

• Yr Athro David James Bowen

Ffynonellau

• Collections Historical and Archaeological relating to Montgomeryshire, xii, 67,81
• An Inventory of the Ancient Monuments in Wales and Monmouthshire. 1 - County of Montgomery (1911), 108
• R. Williams, Montgomeryshire Worthies (1894)
• David Jones, Blodeu-Gerdd Cymry (Mwythig 1759)
• Huw Morus, Eos Ceiriog, sef casgliad o ber ganiadau Huw Morus yn ddau llyfr (Wrecsam 1823)
• cofnodion esgobaeth Llanelwy, yn Ll.G.C.
• Archifau LlGC: Cwrtmawr MS 122A, Cwrtmawr MS 128A, Cwrtmawr MS 227B
• Archifau LlGC: Llawysgrif Wynnstay yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth 5 (10, 53, 80, 84, 89, 107)
• Lloyd papers 59 (Coleg y Gogledd)
• gwybodaeth gan y Dr. T. Richards, Bangor

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20732682

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/