THOMAS, WILLIAM (1790 - 1861), bardd

Ganwyd yn Amlwch yn 1790. Symudodd ei rieni i Fodedern pan oedd yn ieuanc ac arferai yntau fynychu gwasanaethau'r Wesleaid yno. Aeth yn aelod atynt a bu'n pregethu gyda hwy am gyfnod byr. Ef aedd y pregethwr cyntaf a godwyd gan y Wesleaid ym Môn. Cyfrwywr oedd wrth ei alwedigaeth. Symudodd i Aberffraw yn 1814 ac yna yn 1830 i Gaergybi. Yn 1842 cyhoeddodd gyfrol fechan, Ffrwyth Myfyrdodol (Caernarfon), sef casgliad o emynau. Yn 1860 casglodd ynghyd gyfrol arall ond bu farw cyn iddi ddod o'r wasg ac fe'i cyhoeddwyd yn 1862 dan yr enw Ehediad y Meddwl (Caernarfon), sef casgliad o ddarnau barddonol, emynau, a marwnadau yn bennaf, gyda chofiant byr iddo gan W. H. Evans. Ceir un emyn o'i waith yn argraffiadau'r 19fed ganrif ddiwethaf a dechrau'r 20fed ganrif o lyfr emynau'r Wesleaid. Y mae ganddo un emyn, ' Dymuniad y claf i osgoi angau,' â'r un syniadau drwyddo ag a geir gan Evan Evans ('Ieuan Glan Geirionydd') yn ' Ar lan Iorddonen ddofn.' Awgrymwyd mai'r un emyn Saesneg yw sail y ddwy. Bu farw 8 Medi 1861.

Awdur

• Nansi Ceridwen Jones

Ffynonellau

• H. Blackwell, NLW MS 9274A: A Dictionary of Welsh Biography (409)
• Notable Welshmen (1700–1900) (1908)
• Cymru (O.M.E.), 1904, 238
• J. D. Davies, Emynwyr Gwynedd traethawd buddugol yn Eisteddfod y Bala, Llungwyn, 1904 (Bala 1905), 73
• Evan Isaac, Prif Emynwyr Cymru (1925), 270
• Hugh Jones, Hanes Wesleyaeth Gymreig (1911–3), iii, 1315
• Yr Eurgrawn Wesleyaidd, 1861, iii, 360
• R. Hughes, Enwogion Môn, 1850–1912 (Dolgellau 1913), 193-5
• R. Môn Williams, Enwogion Môn / Anglesey worthies (Bangor 1770), 125-6

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20751840

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/