WILLIAMS, JOHN (bu farw 1613), prifathro Coleg Iesu, Rhydychen

Ganwyd yn Llansawel, Sir Gaerfyrddin, ac ymddengys fod iddo lawer o eiddo yn yr ardal honno. Trwy briodas yr oedd yn perthyn i deulu Vaughan, y Gelli Aur. Dechreuodd ar ei yrfa yn Rhydychen fel ysgolor o Goleg Corpus Christi yn 1569, o dan yr enw John Thomas. Graddiodd yn B.A. 1573/4, M.A. 1577, ac etholwyd ef yn gymrawd o Goleg All Souls yn 1579. Derbyniodd reithoraeth Llandrinio, Sir Drefaldwyn, yn 1594, a'r un flwyddyn graddiodd yn B.D., a'i benodi yn 'Margaret Professor' mewn diwinyddiaeth. Daliodd y swydd olaf hyd ei farw. Graddiodd yn D.D. yn 1597. Daeth i gysylltiad â Choleg Iesu yn gyntaf pan etholwyd ef yn gymrawd trwy ddylanwad Dr. Aubrey. Yn 1602 penodwyd ef yn brifathro, ac yr oedd yn is-ganghellor y brifysgol yn 1604. Penodwyd ef yn ddeon Bangor yn 1605. Fel prifathro, dangosodd ei hun yn weinyddwr medrus, ac yn ei amser ef cynyddodd rhif yr efrydwyr yn gyson, ac yn eu plith nifer arbennig o Ddeheudir Cymru. Cychwynnodd y ' Liber Collegii,' sef coflyfr o etholiadau a gweithrediadau eraill y coleg, yn cynnwys hefyd, yma a thraw, amcangyfrif ariannol. Ond bu'n ystyfnig yn ei wrthwynebiad i'r rheolau a gynlluniwyd ar gyfer y coleg gan Griffith Powell, brodor o'r un pentref ag yntau a'i ddilynydd yn y swydd o brifathro. Llwyddodd i ohirio'r mater o fabwysiadu'r rheolau tra bu fyw. Bu farw 4 Medi 1613 a chladdwyd ef yn S. Michael's, Rhydychen. Ysgrifennodd De Christi Justitia et in regno spirituali ecclesiae pastorum officio, 1597, a golygodd un o weithiau Roger Bacon, sef De retardandis senectutis accidentibus et sensibus confirmandis, 1590.

Awdur

• John James Jones, (1892 - 1957)

Ffynonellau

• Anthony Wood, Athenae Oxonienses (1813–20)
• Foster, Alumni Oxonienses: the members of the University of Oxford
• Hardy, Jesus College (1899)
• Geirlyfr Bywgraffiadol o Enwogion Cymru (1870)

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 51560576
• Wikidata: Q6264332

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/