WILLIAMS, BENJAMIN THOMAS (1832 - 1890) bargyfreithiwr ac addysgiaethydd

Ganwyd 19 Tachwedd 1832, mab hynaf Thomas Rayson Williams, gweinidog Annibynnol, Merryvale, Arberth, Sir Benfro, a Mira, ei wraig. O 1846 hyd 1851 bu'n efrydydd yng Ngholeg Presbyteraidd Caerfyrddin, lle y troes yn Undodwr. Aeth i Brifysgol Glasgow yn 1851 fel ysgolor Dr. Williams, a graddiodd yn B.A. yn 1853 ac yn M.A. yn 1854. Yno hefyd enillodd y brif wobr mewn rhesymeg a medal arian mewn metaffyseg. Gwasnaethodd fel pregethwr cynorthwyol am ychydig yn Leeds a Plymouth, ond ymaelododd yn Gray's Inn 7 Ebrill 1856, a galwyd ef i'r Bar 26 Ionawr 1859. Ymunodd â chylchdaith De Cymru gan ddod yn arweinydd iddi ymhen ychydig. Derbyniwyd ef yn aelod o'r Middle Temple 22 Ebrill 1875, a phenodwyd ef yn Queen's Counsel 25 Mehefin 1875. Penodwyd ef yn gofiadur Caerfyrddin ym mis Hydref 1872, ond ymddiswyddodd ym mis Mai 1878 pan etholwyd ef yn aelod seneddol dros fwrdeisdref Caerfyrddin; cynrychiolodd yr etholaeth hon hyd nes y penodwyd ef 13 Rhagfyr 1881 yn farnwr yn y llysoedd sir yng nghylchdaith rhif 30 (rhannau o siroedd Morgannwg a Brycheiniog). Ymddeolodd o'r fainc fis Mehefin 1885 o achos afiechyd. Yr oedd hefyd yn ustus heddwch yn siroedd Brycheiniog, Morgannwg, a Phenfro, yn aelod o bwyllgorau Colegau Prifysgol Cymru yn Aberystwyth a Chaerdydd, ac yn un o ddau ysgrifennydd mygedol Coleg Aberystwyth hyd nes iddo ymddiswyddo Mai 1885. Golygodd The Law Magazine a The Commercial Compendium am beth amser. Ymhlith ei gyhoeddiadau ceir y gweithiau canlynol: The Desirableness of a University for Wales, 1853; Arthur Vaughan, nofel, 1856; pamffled ar y terfysg yn Jamaica, 1866; a bywgraffiad o Thomas Stephens a gynhwysir ar ddechrau yr ail argraffiad o The Literature of the Kymry, 1876. Yn 1851, priododd â Margaret, unig ferch T. John, Dolemain. Bu farw 21 Mawrth 1890.

Awdur

• Hywel David Emanuel, (1921 - 1970)

Ffynonellau

• T. R. Roberts, Eminent Welshmen: a short biographical dictionary of Welshmen... from the earliest times to the present (1908)
• E. Pan Jones, Oriel Coleg Presbyteraidd, Caerfyrddin: yn cynwys hanes yr holl fyfyrwyr fu yn y coleg o 1796 hyd 1899 (Merthyr Tydfil 1909), 68-9
• W. R. Williams, The parliamentary history of the principality of Wales, from the earliest times to the present day, 1541-1895 (Brecknock 1895), 57
• Foster, Men-at-the-Bar: A biographical hand-list of the members of the various inns of court including her Majesty's Judges, etc (1881), 507
• Yr Ymofynnydd, 1878, 98
• Hanes Eglwysi Annibynnol Cymru, iii, 142
• H. Blackwell, NLW MS 9276A: A Dictionary of Welsh Biography (237)
• Walter J. Evans, NLW MS 10330B: Carmarthen Presbyterian College roll of students (228-9)

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Benjamin Thomas Williams

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 58117040
• Wikidata: Q4889295

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/