WILLIAMS, ROBERT (1782 - 1818), cyfansoddwr yr emyn-dôn 'Llanfair'

a welir ymhob llyfr tonau cynulleidfaol Cymraeg, ac yn Songs of Praise a llyfrau tonau Saesneg eraill. Cyfansoddodd y Dr. R. Vaughan Williams amrywiadau ohoni.

Ganed Robert Williams yn ffermdy Mynydd Ithel, Llanfechell, sir Fôn, yn fab i Owen Williams a Mary (ganwyd Davies). Bedyddiwyd ef ar 27 Hydref 1782 yn Llanfechell. Yr oedd yn ddall o'i enedigaeth, ac enillai ei fywoliaeth drwy wneud basgedi, ond yr oedd hefyd yn gerddor o gryn fri.

' Bethel ' oedd yr enw a roddwyd gyntaf i'r dôn a elwir heddiw yn ' Llanfair ', a'r enw hwnnw a roddir iddi yn llawysgrif Robert Williams ei hun, lle y dyddir hi 14 Gorffennaf 1817. Argraffwyd hi gyntaf (eto tan yr enw ' Bethel'), fel y'i cynganeddwyd gan John Roberts (1807 - 1876) o Henllan, yn Peroriaeth Hyfryd (1837) gan John Parry (1775 - 1846).

Cofnodir ei gladdu dan yr enw Robert Owen, yn dilyn yr arferiad o gyplysu enwau priod mab â'i dad, yng nghofrestr plwyf Llanfechell, 15 Gorffennaf 1818, ond dywedir mai ym mynwent Llanrhwydrys y'i claddwyd.

Awduron

• Yr Athro Emeritus Robert Thomas Jenkins, (1881 - 1969)
• Huw Williams, (1922 - 2002)

Ffynonellau

• P. Dearmer ac A. Jacob, Songs of Praise Discussed a handbook to the best-known hymns and to others recently introduced (Llundain 1933)
• Ifor L. Evans, Mawl yr Oesoedd. Casgliad o donau ac emynau (Caerdydd 1951)
• Huw Williams, Cofio Robert Williams, Mynydd Ithel (1990)

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 303660029
• Wikidata: Q20734368

Dyddiad cyhoeddi: 1970

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/