Y Bywgraffiadur Cymreig

teulu EDWARDS Stansty, , yn awgrymu tueddiadau Piwritanaidd - ymddengys yr un tueddiadau yn rhai o'i ddisgynyddion. Ychwanegodd ei fab hynaf, DAVID EDWARDS (bu farw 1635), at yr ystad ac adeiladodd Plasisa yn 1567 yn gartref y teulu; gwnaeth dau frawd iau nag ef enw da iddynt eu hunain yn Rhydychen. Cafodd JOHN EDWARDS (yr ail fab; ganwyd 1612) ei addysg yn Westminster (1629) a Christ Church, ymaelododd yn y brifysgol 26
teulu EDWARDS Chirkland, uniongyrchol i'w therfyn pan fu WILLIAM EDWARDES, a oedd yn siryf yn 1682, farw yn 1685 ac aeth yr ystad, trwy briodas, i'r Pilstyniaid, a'i gwerthodd yn 1721. Yn y cyfamser yr oedd cangen iau o'r teulu wedi prynu tiroedd yn Sir Benfro yn gynnar yn yr 17eg. ganrif, a ddaeth i feddiant FRANCIS EDWARDES (bu farw 1725), aelod seneddol Hwlffordd, 1722-5, a briododd Elizabeth, merch Robert Rich, 5ed iarll Warwick
EDWARDS, THOMAS (Caerfallwch; 1779 - 1858), geiriadurwr 'Darlith ar Fwnai, etc.' ganddo, 'a draddodwyd ger gwydd Cymdeithas y Cymreigyddion yn Nghaerludd, Nos Iau, Gorphenaf 1af., 1830.' Cyfansoddai farddoniaeth yn null Pughe (gweler dwy gân yn Ceinion Awen y Cymry, 121-4). Ceir tonau o'i waith, er enghraifft yn Seren Gomer, v, 224; vi, 64. Ond ei lafur pennaf oedd ceisio cyfoethogi'r Gymraeg â geiriau newydd er mwyn gallu trin yn yr iaith yr agweddau newydd
ELEANOR DE MONTFORT (c. 1258 - 1282), tywysoges a diplomydd rhai a gynllwyniodd i'w ddienyddio yn 1274, gan gynnwys ei frawd iau ffoadur, Dafydd. Efallai mai Dafydd oedd etifedd eglur Llywelyn a bod ei wrthgiliad yn sbardun i Lywelyn briodi Eleanor er mwyn cenhedlu 'etifedd o'i gorff'. Nid yw'n glir pwy a ysgogodd y briodas. Dywed Nicholas Trevet fod gan iarlles Caerlŷr ran yn y trafodaethau, ond honnodd y Brenin Edward mai 'ar gyngor ei pherthnasau a
ELLICE, ROBERT, milwr ym myddin Siarl I cyrch a wnaeth y Pengryniaid wedi hynny. Am iddo ymladd o blaid y brenin fe'i dirwywyd hyd £200 (yn ôl y ddegfed ran), eithr gwnaed y swm yn £150 yn ddiweddarach gan nad oedd iddo ond hawl-dros-oed yn yr ystad. Daeth ei frawd iau, THOMAS ELLICE, bargyfreithiwr (Gray's Inn, 1651), yn llywiawdr Barbados. Bu Robert Ellice farw cyn 1661, a dilynwyd ef gan ei fab PETER ELLICE (bu farw 1719); yr oedd ef yn
EMMANUEL, IVOR LEWIS (1927 - 2007), canwr ac actor Ganwyd Ivor Emmanuel yn 3 Prince Street, Margam ar 7 Tachwedd 1927, yn fab i Stephen John Emmanuel (1905-1941), gweithiwr dur, a'i wraig Ivy Margaretta (ganwyd Lewis, 1908-1941). Roedd ganddo chwaer a brawd iau, Mair a John. Pan oedd Ivor yn llai na blwydd oed symudodd y teulu i Bontrhydyfen, y pentref lle ganwyd yr actor Richard Burton, a daeth y ddau'n ffrindiau. Ar 11 Mai 1941 dinistriwyd
EVANS, EMYR ESTYN (1905 - 1989), daearyddwr bum merch Peleg Jones, contractwr adeiladau celfyddgar wrth ei alwedigaeth, a briododd â merch ffermwr o Frymbo. Ordeiniwyd G. O. Evans yn Eglwys Bresbyteraidd Cymru a bu'n gweinidogaethu gyda'r cynulleidfaoedd Cymraeg yn Llanymynech a'r Amwythig. Symudodd ym 1906 i'r Tabernacl, Coedway, rhwng Bryn Breidden ac Afon Hafren. Yno cafodd Estyn, tri brawd hyn (Vyrnwy, Owen Tanat a Hafryn) a chwaer iau
EVANS, IOAN LYONEL (1927 - 1984), gwleidydd Llafur cynnal pleidlais ar y mater. O 1977 dychwelodd at ei hen swydd fel ysgrifennydd y grwp Cymreig o Aelodau Seneddol Llafur, a pharhaodd ynddi hyd at 1982. Roedd yn eithriadol o weithgar ar nifer fawr o bwyllgorau o ASau Llafur ar y meinciau cefn. Ym 1982 daeth yn llefarydd meinciau blaen Llafur ar y Gymuned Ewropeaidd, ac ym 1983 penodwyd ef yn llefarydd iau ar Faterion Cymreig i gydweithio gyda Barry
EVANS, JOHN VICTOR (1895 - 1957), bargyfreithiwr ymaelododd yng Ngholeg Crist, Rhydychen, ac astudio hanes a graddio yn yr ail ddosbarth yn 1922. Disgleiriodd yng nghymdeithas ddadlau'r Undeb yn Rhydychen, ac etholwyd ef yn olynol yn ysgrifennydd, llyfrgellydd iau, a llywydd (yn 1922). Bu hefyd yn llywydd Cymdeithas Dafydd ap Gwilym. Galwyd ef i'r bar yn 1924. Yr oedd yn areithiwr huawdl, ac yn etholiad 1929 bu'n ymgeisydd Rhyddfrydol dros Bontypridd, a
EVANS, MARY JANE (Llaethferch; 1888 - 1922), adroddwraig Gymru gyfan yn ormod o dreth ar gorff nad oedd o'r cryfaf. Bu farw 25 Chwefror 1922 yn ei chartref yn Stryd yr Ysgol yn y Maerdy, Cwm Rhondda. Cludwyd ei chorff i gartref ei rhieni yn y Wigfa ger Ynysmeudwy y dydd Iau canlynol a chladdwyd hi ar y dydd Sadwrn, Mawrth 4, ym mynwent Godre'r-graig. Ysgubodd fel seren wib drwy neuaddau a chapeli Cymru gan gyfareddu a swyno cynulleidfaoedd dros dymor o lai
EVANS, PHILIP (1645 - 1679), offeiriad o Gymdeithas yr Iesu, a merthyr thai Howel Carne (aelod o deulu Nash), a Christopher Turberville yn Y Sger. Daliwyd ef ar 2 Rhagfyr 1678, yn Y Sger, wedi i John Arnold gynnig £50 o wobr am ei ddal, yn y cynnwrf cyffredinol a ganlynodd ddadleniadau Titus Oates. Carcharwyd ef yng nghastell Caerdydd gyda'r Tad John Lloyd. Profwyd y ddau offeiriad yn neuadd y sir, ddydd Iau a dydd Gwener, 8 a 9 Mai, 1679, gan y barnwr Owen Wynne, Melai
EVANS, THOMAS JOHN (1894 - 1965), swyddog mewn llywodraeth leol a gweinyddwr enwadol (B) waith oes yn adran gyllid addysg Swyddfa'r Sir yng Nghaerfyrddin, i ddechrau fel clerc iau ac o 5 Tachwedd 1924 ymlaen fel cyd-drysorydd y sir gyda chyfrifoldeb yn unig am addysg. Ymddeolodd 5 Ebrill 1958, flwyddyn ynghynt na phryd er mwyn hwyluso'r gwaith o gyfuno'r ddwy drysoryddiaeth. Priododd, 22 Tachwedd 1923, yn y Tabernacl, Caerfyrddin, Margaret Gwendoline Hodges (27 Mehefin 1894 - 22 Mawrth

Canlyniadau chwilio

37 - 48 of 214 for "Iau"