Y Bywgraffiadur Cymreig

IEUAN RUDD (fl. 1470) Forgannwg, bardd Ceir dau gywydd o'i waith, y naill i neithior Syr Rhys ap Tomas a Sioned, merch Tomas Mathau o Radur, a'r llall i'r paderau main crisial. Cyfeirir ato hefyd mewn cywydd a ganodd Llywelyn Goch y Dant c. 1470 yn gwahodd Hywel ap Dafydd ab Ieuan ap Rhys i ymweled â Thir Iarll a'r cyffiniau, lle y disgrifir ef fel gŵr 'o Lyn Rhoddne wlad' - y cyntaf o feirdd y Glyn hwnnw, cyn belled ag y gwyddom
IFOR ap LLYWELYN - gweler IFOR HAEL
IFOR HAEL Dyma'r enw a roes Dafydd ap Gwilym i'w brif noddwr Ifor ap Llywelyn o Fasaleg, sir Fynwy. Er ein bod wedi cynefino â galw'r lle yn 'Maesaleg' mae profion pendant mai 'Bassalec,' 'Basselec,' oedd yn y 12fed ganrif (gweler 'Llyfr Llandaf,' 273, 319, 329, 333) a chyn hynny. Ceir ach Ifor yn Peniarth MS 133 (R. i, 833) (180), 'tredegyr ymassalec,' 181, 'Gwern y klepa ymassalec,' sef 'ym Masaleg,' ac
IOLO GOCH (c. 1325 - c. 1400), bardd ap Gwilym, tua 1350 efallai, yn tystio i ddylanwad y bardd mawr hwnnw arno. Yn ddiweddarach yn y ganrif canodd farwnad i'w gyfaill barddol Llywelyn Goch ap Meurig Hen. Mae canon diweddaraf ei waith yn cynnwys cyfanswm o 39 o gerddi (er bod llawer mwy wedi eu priodoli iddo yn y llawysgrifau), ac mae hwn yn gorff o farddoniaeth amrywiol iawn. Mae ganddo ychydig o gywyddau serch, gan gynnwys
IOLO GOCH (c. 1320 - c. 1398), bardd lys Hywel Cyffin, deon Llanelwy o 1385-97. Ceir tri chywydd a ganodd i Owain Glyndŵr, ond prin iawn y gellir dyddio'r olaf o'r tri wedi 1386. Perthynai Iolo felly yn hollol i'r 14eg ganrif, ac yr oedd yn gyfoeswr â Dafydd ap Gwilym a Llywelyn Goch Amheurig Hen; canodd farwnadau i'r ddau. Bu hefyd yn ffraeo'n farddol gyda Gruffydd Gryg. Canodd awdlau yn null y Gogynfeirdd, a hyd yn oed yn ei gywyddau
IORWERTH, abad Talyllychau ac esgob Tyddewi Yr oedd ei ethol ef yn esgob - fe'i cysegrwyd yn Staines ar 21 Mehefin 1215, ychydig ddyddiau wedi i Magna Carta gael ei selio - yn fuddugoliaeth i ymdeimlad cenedlaethol y Cymry yn y frwydr hir ynglŷn â statws esgobion ac esgobaeth Tyddewi ac yn oruchafiaeth i bolisi Llywelyn Fawr. Yr oedd Iorwerth yn ŵr o gymeriad da ac yn Gymro pur o ran gwaed (ni wyddys ddim am ei dras) ac eto nid oedd yn
IORWERTH BELI (fl. gynnar yn y 14eg ganrif), bardd Canodd awdl i esgob Bangor (The Myvyrian Archaiology of Wales, 317-8) 'i ymliw ag ef am esgeuluso beirdd a mawrhau cerddorion.' Llinynnir toddeidiau yn y gerdd hon, ac yn ôl Cerdd Dafod, 339, awdl a ganwyd yn 1322 yw'r gynharaf y gellir ei dyddio lle y gwneir hyn. Yn awdl Iorwerth Beli, ceir cipdrem ar gyflwr a safbwynt beirdd y cyfnod wedi cwymp Llywelyn. Bellach y mae'r beirdd a ymfalchïai yn
IORWERTH DRWYNDWN (bu farw c. 1174) mab hŷn Owain Gwynedd a Gwladus ferch Llywarch ap Trahaearn. Priododd dywysoges o Bowys, sef Marared ferch Madog ap Maredudd, a chael ohoni un mab - y tywysog Llywelyn Fawr (wedi hynny). Pan rannwyd tiroedd ei dad cafodd Iorwerth Arfon ac, y mae'n debyg, Nantconwy. Ychydig wedi hynny diflanna o dudalennau hanes; efallai iddo farw pan gipiodd ei hanner-brawd, David I, yr awenau yn rhanbarthau
JOAN (bu farw 1237), tywysoges a diplomydd deuluoedd y Mers. Siwan oedd gwraig Llywelyn ap Iorwerth. Y cofnod cynharaf sy'n debyg o fod yn cyfeirio at Siwan yw un o 1203 sy'n sôn am 'ferch y brenin' yn hwylio o Normandi i Loegr ar gost y brenin ei hun. Dengys llythyrau preifat y brenin fod Siwan a Llywelyn wedi dyweddïo cyn 15 Hydref 1204. Dyna ddiwedd ar gynlluniau'r tywysog i briodi merch i frenin Manaw, er bod y caniatâd a roddwyd gan y pab
JOAN (bu farw 1237), tywysoges merch ordderch y brenin John o fam anhysbys. Dyweddïwyd hi â Llywelyn I yn 1204 a phriodwyd hwynt yn 1205. Yr oedd ei gwasanaeth fel cennad a chyfryngwr rhwng ei gwr a'r Goron yn y cyfnod 1211-32 yn bwysig. Ar waethaf y gyfathrach anghyfreithlon drychinebus a fu rhyngddi â William de Breos - a barodd iddi gael ei charcharu am gyfnod byr - ymddengys fod hoffter Llywelyn ohoni yn wirioneddol. Pan
WALLENSIS, JOHANNES (fl. c. 1260-83), awdur ac aelod enwog o Urdd S. Ffransis Hydref yr un flwyddyn defnyddiwyd ef gan yr archesgob Peckham, Caergaint, fel cyfryngwr rhwng y brenin Edward I a Llywelyn ap Gruffydd, y tywysog Cymreig 'gwrthryfelgar.' Y cyfeiriad diwethaf ato ydyw hwnnw sydd yn mynegi ei fod yn un o bum doethur a ddewiswyd i archwilio athrawiaethau Peter John Olivi (Pietro di Giovanni Olivi) yn 1283. Wedi ei farw ym Mharis, lle hefyd y claddwyd ef, anrhydeddwyd ef
teulu JONES, Teulu o ofaint a ffermwyr, beirdd, cantorion a phregethwyr Cilie, 1913 am awdl 'Llywelyn ein llyw ola'; beirniadai yn yr Eisteddfod Genedlaethol Cyhoeddodd lyfryn ar yr Hen Destament, Llên a dysgeidiaeth cyfnod: I: Hanes Israel (1929); ysgrifennodd erthyglau i'r Geiriadur Beiblaidd (1926); gadawodd lawysgrif a gyhoeddwyd yn 1977 dan y teitl Hunangofiant gwas ffarm; cyhoeddwyd drama fer o'i waith 'Y ngwr i' yn Y Llenor, Hydref 1926, ac englynion a cherddi ysgeifn yn

Canlyniadau chwilio

97 - 108 of 247 for "Llywelyn"