Y Bywgraffiadur Cymreig

DAVIES, EVAN (Myfyr Morganwg; 1801 - 1888), bardd ac archdderwydd cyfarfod cyhoeddus yn Llantrisaint ar bwnc dirwest. Tua 1844-5 ymsefydlodd ym Mhontypridd fel oriadurwr, ac yn y dref honno y bu ei gartref o hynny ymlaen; yno y cymerodd yr enw ' Myfyr Morganwg.' Effeithiwyd arno gan y chwiw dderwyddol, a darllenodd lu o lyfrau ar grefyddau'r Dwyrain. Credai nad oedd Cristnogaeth namyn Derwyddiaeth mewn gwisg Iddewig. Felly, ac yntau'n honni iddo etifeddu swydd yr
DAVIES, JAMES (Iaco ab Dewi; 1648 - 1722), cyfieithydd, copïwr a chasglwr llawysgrifau testunau, a nodi bod tystiolaeth mai copïwr proffesedig oedd, yn llunio llawysgrifau dros eraill, ac yn crwydro'r wlad, megis i lyfrgell enwog Pen y Benglog yn Sir Benfro, i gasglu ei ddefnyddiau. Y prawf gorau o bwysigrwydd ei waith yw fod ganddo ef a Samuel Williams yn Llanstephan MS 133 nifer mawr o gerddi nad oes copi ohonynt yn yr un llawysgrif arall. Gwyddai Iolo Morganwg, trwy ei gyfaill Tomos
DAVIES, JOHN (Brychan; 1784? - 1864), bardd, golygydd, a hyrwyddwr mudiad y cymdeithasau cyfeillgar ddiwydiannol afluniaidd y Blaeneudir. Daeth dan ddylanwad ' Iolo Morganwg ' (tua 1814), a derbyniwyd ef i ' Orsedd ' hwnnw yn 1818; cymerth ran flaenllaw yn y mudiad eisteddfodol yng Ngwent, a chydweithiodd â Taliesin ab Iolo, Carnhuanawc, Cynddelw, D. Rhys Stephen, a llenorion eraill yr ardal yn y cyfnod hwnnw. Canu rhydd, er hynny, oedd fwyaf at ei chwaeth ef. Sgrifennodd lawer i Seren Gomer, a bu'n dyfal
DAVIES, JOHN (John Davies, Taihirion; 1825 - 1904), gweinidog Annibynnol Morganwg.
DAVIES, ROBERT (Bardd Nantglyn; 1769 - 1835), bardd a gramadegwr Gwlad,' yng Nghaerwys yn 1798. Yr oedd yn cydfeirniadu ag 'Iolo Morganwg' yng Nghaerfyrddin yn 1819. Enillodd yn Wrecsam yn 1820 am awdl ar farwolaeth Siôr III. Enillodd wobrau hefyd ym Miwmares yn 1832. Ond yr hyn a barodd fwyaf o sôn amdano ynglŷn â'r eisteddfod oedd iddo ef a William Owen Pughe a 'Dewi Silin' wobrwyo awdl Edward Hughes, Bodffari, yn lle un 'Dewi Wyn' ar y testun 'Elusengarwch' yn
DAVIES, WILLIAM (1756 - 1823), casglwr defnyddiau at ysgrifennu hanes sir Forgannwg William Davies yn adnabod Edward Williams ('Iolo Morganwg'), a cheir rhai pethau yn llaw Iolo yng nghasgliad Cringell. Yr oedd yn ŵr diwylliedig; byddai'n cyfieithu barddoniaeth Gymraeg i Saesneg a Lladin, a gwelir peth o'i waith yn The Gentleman's Magazine ac yn The Cambrian, newyddiadur a gyhoeddid am flynyddoedd lawer yn Abertawe. Gweler hefyd dan Isaac, David Lloyd.
DAVIS, DAVID (Dafis Castellhywel; 1745 - 1827), gweinidog Ariaidd, bardd, ac ysgolfeistr athro drwy Gymru gyfan; ordeinid offeiriaid o'i ysgol am flynyddoedd. Ceir enwau rhyw 111 o'i hen ddisgyblion fel tanysgrifwyr i Telyn Dewi. Cyfathrachai â'r Dr. Richard Price, Edward Williams ('Iolo Morganwg'), Thomas Roberts, Llwyn'rhudol, 'Glanygors,' Thomas Evans ('Thomas Glyn Cothi'); a throes lu o wŷr ei ardal yn bleidwyr y Chwyldro Ffrengig. Yn 1801-2 bu anghydfod a rhwyg yn ei eglwysi, a
EDERN DAFOD AUR, lunio dosbarth bychan ar lythrennau'r Gymraeg ac ar ffurfiau geiriau Ceir amryw gopïau o'r dosbarth hwn. Mynnai'r copïwyr weithiau mai Edern, mab Padarn Beisrudd, ydoedd, hynny yw, mai ef oedd tad Cunedda Wledig ! Dywedai'r Dr. John Davies, ar y llaw arall, mai tua 1280 y blodeuai. ' Iolo Morganwg ' oedd y cyntaf i haeru mai ei waith ef oedd y gramadeg a gysylltir ag enwau Einion Offeiriad a Dafydd Ddu o Hiraddug, a chan mai ei gopi ef ydoedd ffynhonnell yr un a
EINION OFFEIRIAD (fl. c. 1320), y gwr y cysylltir ei enw â'r gramadeg neu'r 'llyfr cerddwriaeth' cynharaf sydd gennym yn y copïau cynharaf o'r gramadeg ond yn unig fel gwr a luniodd dri mesur. Ar wahân i hyn, ni wyddom ddim amdano. Ceisiodd ' Iolo Morganwg ' ddangos mai ef oedd tadcu Hopcyn ap Tomas ab Einion o Ynys Dawy, uchelwr llengar a flodeuai yn ail hanner y 14eg ganrif, ond nid oes dim sail i hynny.
ELFODD (bu farw 809), esgob Saints, iii, 431), ond cysyllta'r mwyafrif ef â chlas Caer Gybi. Dywedir (The Lives of the British Saints) iddo gael ei ethol yn ' esgob Bangor ' yn 755, ond gorffwys hyn ar dystiolaeth ddiweddar, ac anniogel iawn, sef llawysgrifau ' Iolo Morganwg.' Gan y croniclydd Nennius, disgybl, meddai ef ei hunan, i Elfodd ('Elvodugi discipulus'), fe'i gelwir yn 'esgob o'r sancteiddiaf' ('episcoporum sanctissimus
EVANS, DAVID (Dewi Dawel; 1814 - 1891), teiliwr, tafarnwr, bardd, etc. waith Mr. Herbert Davies, Edwinsford Arms, yn lladd dau gadno a'i nerth ei hun.' Cyfansoddodd englynion i ofyn am y gyfrol gyntaf o Salmau yr Eglwys yn yr Anialwch (Edward Williams, ' Iolo Morganwg '). Adargraffwyd yn The Life and Work of William Williams, M.P. (gan Daniel Evans, 1939), nifer o benillion o'i waith ar 'addysgiaeth yng Nghymru ' yn dilyn yr adroddiad ar addysg a elwir ' Brad y Llyfrau
EVANS, JOHN (1770 - 1799), teithiwr ac asiant trefedigaethol Sbaenaidd Ganed yn Waunfawr, Sir Gaernarfon - fe'i bedyddiwyd 14 Ebrill 1770, yn fab Thomas Evans, cynghorwr gyda'r Methodistiaid, ac Anne, merch Evan Dafydd, yntau'n gynghorwr gyda'r Methodistiaid. Yn 1792 cytunodd ag Edward Williams ('Iolo Morganwg') i fynd gydag ef ar daith i ymweled â'r 'Indiaid Cymreig' tybiedig y dywedid eu bod yn byw yng nghyrion uchaf yr afon Missouri. Pan dynnodd ' Iolo ' yn ôl

Canlyniadau chwilio

13 - 24 of 88 for "morganwg"