Y Bywgraffiadur Cymreig

EVANS, THOMAS (Telynog; 1840 - 1865), bardd mae'r ddiwethaf wedi ei chynnwys gan W. J. Gruffydd yn ei Flodeugerdd. Bu farw 29 Ebrill 1865 a chladdwyd ef ym mynwent gyhoeddus Aberdâr. Cyhoeddwyd yn 1866 gyfrol o'i weithiau wedi eu dethol gan ei gyfaill 'Dafydd Morganwg' gyda chofiant gan Howel Williams.
EVANS, THOMAS CHRISTOPHER (Cadrawd; 1846 - 1918), hynafiaethydd, hanesydd lleol, a chasglydd llên gwerin Gefn Ydfa,' a ' Cadrawd ' yr un modd, yn enwedig trwy ei History of the Parish of Llangynwyd, 1887. Yn 1894 amddiffynnodd ef y stori o flaen Cymmrodorion Casnewydd yn erbyn 'Dafydd Morganwg.' Gof oedd 'Cadrawd.' Bu ddwywaith yn ystod ei ieuenctid yn America, ac yn canlyn ei alwedigaeth yn Pittsburgh lle yr oedd yn aros gyda pherthnasau. Ond yn yr 'Hen Blwyf' yr oedd ei fryd, ac yno y treuliodd y rhan
GWILYM MORGANWG - gweler WILLIAMS, THOMAS
HALL, AUGUSTA (Arglwyddes Llanofer), (Gwenynen Gwent; 1802 - 1896), noddwraig diwylliant a dyfeisydd y wisg genedlaethol Gymreig iaith Gymraeg a thraddodiadau Cymru ei hybu'n gynnar gan gyfaill ei mam, y Foneddiges Elizabeth Coffin Greenly (1771-1839) o Titley Court, Sir Henffordd, gwraig rugl ei Chymraeg, noddwraig Edward Williams (Iolo Morganwg) ac un o sefydlwyr Cymdeithas Cymreigyddion y Fenni. Anodd dweud pa mor rugl ei Chymraeg oedd Arglwyddes Llanofer, ond ffafrïodd gyflogi Cymry Cymraeg fel gweision, mynnodd wasanaethau
HALL, BENJAMIN (1802 - 1867) ('Carnhuanawc') daeth yn aelod cynnar o Gymreigyddion y Fenni. Er mai ychydig o Gymraeg a siaradai hi fe drefnodd ei chartre ar linellau Cymreig a rhoes deitlau Cymraeg i'w gwasanaethyddion. Yr oedd yn noddwr i'r 'Welsh Manuscripts Society' ac i'r 'Welsh Collegiate Institution,' Llanymddyfri. Prynodd lawysgrifau Edward Williams ('Iolo Morganwg') gan ei fab Taliesin Williams ('ab Iolo') - y maent bellach yn
HARKER, EDWARD (Isnant; 1866 - 1969), chwarelwr, bardd a phregethwr (A) o arwestau ac eisteddfodau blynyddol ar lan Llyn Geirionydd yr oedd Gwilym Cowlyd (William John Roberts) ac yn awyrgylch y rheini y cymerodd y llanc o ddifri at y cynganeddion, meistroli Ysgol farddol Dafydd Morganwg (David Watkin Jones), a chystadlu yn yr eisteddfodau. Wedi gadael gwaith y Nant bu am 15 mlynedd yn gweithio yn chwarel y Graig Ddu, Blaenau Ffestiniog, a 15 mlynedd arall ar stad
HOPCYN ap TOMAS (c. 1330 - wedi 1403), uchelwr a drigai yn Ynysdawy ym mhlwyf Llangyfelach, mab Tomas ab Einion, sef yr Einion hwnnw y mynnai ' Iolo Morganwg ' mai Einion Offeiriad ydoedd. Lluniodd ' Iolo ' bob math o straeon am y teulu hwn, a throes Hopcyn yn fardd, yn awdur rhamantau a damhegion a gramadegau, etc. Ymgais a geir yma i egluro'r cyfeiriadau a geir ato yng nghanu beirdd y 14eg ganrif. Ceir yn ' Llyfr Coch Hergest ' bump o
HOPCYN, WILIAM (1700 - 1741), bardd O Langynwyd yn Nhir Iarll, na wyddom odid ddim amdano. Mynnai ' Iolo Morganwg ' yn ei hen ddyddiau mai ef oedd y gŵr o'r enw hwnnw a gladdwyd yno yn 1741, a derbyniwyd y farn hon gan wŷr y ganrif ddiwethaf. Dywedid hefyd ei fod yn dowr ac yn blastrwr. Er hynny, haerai ' Iolo ' yn ei ddyddiau bore eu bod ill dau yn gyd-ddisgyblion yng ' Nghadair Morgannwg ' yn 1760. Ni ellir bod yn sicr ond o un
HOPKIN, LEWIS (c. 1708 - 1771), bardd astudio'r iaith, ac i feistroli'r gynghanedd a'r pedwar mesur ar hugain. Ef, yn ddiamau, oedd y gwr galluocaf a gysylltir â'r adfywiad hwn, a'r un a gafodd fwyaf o ddylanwad ar fywyd llenyddol Morgannwg yn yr oes honno. Ac ef oedd athro barddol Edward Evan, a chydnebydd ' Iolo Morganwg ' ei fod yn un o'r rhai a fuasai'n ei hyfforddi. Yr oedd yn wr tra diwylliedig. Mynnir ei fod yn dra chyfarwydd â
HOWELL, DAVID (Llawdden; 1831 - 1903) , John Howell, yn gydolygydd Y Cylchgrawn o 1851 i 1855, ac yn fardd, a chyhoeddwyd casgliad o'i gerddi: Colofn y Bardd: Sef Awdlau, Cywyddau, Ac Englynion, Ar Wahanol Destynau, Moesol A Chrefyddol, Gan John Howell, Pencoed, Morganwg, 1879. Bu ' Llawdden ' hefyd yn darlithio ar bynciau fel ' Emynyddiaeth Gymreig ' a ' Dewi Sant,' ac yr oedd yn enwog fel areithiwr huawdl ar lwyfan yr eisteddfod
HOWELL, GWILYM (1705 - 1775), almanaciwr a bardd Ganwyd ef ym mhlwyf Llangurig, Sir Drefaldwyn, ond treuliodd y rhan fwyaf o'i oes ym mhlwyf Llanidloes, lle bu'n stiward ar stad Berthllwyd am lawer blwyddyn. Bu'n faer Llanidloes, 1762-3. Yr oedd yn fardd ei hun a chasglodd weithiau beirdd eraill, yn arbennig barddoniaeth Huw Morys. Dywed ' Iolo Morganwg ' i ' Gwallter Mechain ' wneud defnydd helaeth o'r casgliad hwn wrth gyhoeddi Eos Ceiriog
HUW CAE LLWYD (fl. 1431-1504), bardd o blwyf Llandderfel, Sir Feirionnydd, yn ôl ei dystiolaeth ef ei hun (Cywydd y Wennol, Rhif XI), nid o Langyfelach fel y dychmygodd ' Iolo Morganwg.' Aeth yn gynnar yn ei fywyd ar daith glera i'r De, ac yno yr arhosodd drwy'i fywyd, yn sir Frycheiniog a Morgannwg, yn canu clodydd teuluoedd cefnog y Gamiaid, yr Hafardiaid, y Fychaniaid, a'r Herbertiaid. Lluniodd naw o awdlau a 35 o gywyddau, yn

Canlyniadau chwilio

25 - 36 of 88 for "morganwg"