Y Bywgraffiadur Cymreig

MADOG BENFRAS (fl. c. 1320-60), bardd o Farchwiail yn sir Ddinbych. Rhoddir ei achau yn Powys Fadog : ' Madog Benfras ap Gruffudd ap Iorwerth, arglwydd Sonlli, ab Einion Goch ab Ieuaf ap Llywarch ab Ieuaf ap Niniaw ap Cynfrig ap Rhiwallawn.' Yr oedd ei ddau frawd, Llywelyn Llogell (person plwyf March'wiail) ac Ednyfed, yn feirdd hefyd, a dywedir gan ' Iolo Morganwg ' mai Llywelyn ap Gwilym o Emlyn oedd eu hathro barddonol hwy ill tri
MAREDUDD ap RHOSER, bardd brodor o Ddeheudir Cymru, y mae'n debyg. Mynnai ' Iolo Morganwg ' ei gysylltu â Meisgyn (Miskin) ym Morgannwg, ond nid oes unrhyw dystiolaeth o blaid hynny. Cadwyd peth o'i farddoniaeth mewn llawysgrifau, ac yn ei phlith awdl serch, awdl foliant gwlad Euas, awdl farwnad Syr Charles Herbert, cywydd i gymodi Wiliam Herbert o Colbrwc â Wiliam Sion ap Rhoser o'r Wernddu, a chywyddau i William Evans
MEURUG, RHYS (bu farw 1586-7), yswain, achwr, a hanesydd Morgannwg, a dywaid ' Iolo Morganwg ' iddo ei weled yn llyfrgell yr Hafod, Sir Aberteifi. Felly, gellir bwrw ei fod yn un o'r llyfrau a gollwyd pan aeth y llyfrgell honno ar dân yn 1807. Ceir copi a wnaethpwyd tua 1660-80 yn llyfrgell Coleg y Frenhines yn Rhydychen, ac argraffwyd hwnnw gan Syr Thomas Phillipps yn ei wasg breifat ym Middle Hill yn 1825. Cafwyd ail argraffiad, wedi ei olygu gan J. A
MORGAN, OWEN (Morien; 1836? - 1921), newyddiadurwr ac ysgrifennwr ar bynciau amrywiol Guide to the Gorsedd, ac yn y blaen, adlewyrchir dylanwad ffugiadau Iolo Morganwg, ac yn arbennig gysylltiad agos Morien ag Evan Davies (1801 - 1888), Myfyr Morganwg. Ar farwolaeth Myfyr Morganwg, cymerodd Morien y teitl archdderwydd ' fel olynydd iddo. Y mae ei History of Pontypridd and the Rhondda Valleys (Pontypridd, 1903), yn gymysgwch rhyfedd o 'dderwyddiaeth', chwedloniaeth, daearyddiaeth a
MORGAN, RHYS (c. 1700 - c. 1775), bardd a oedd yn byw yn ffermdy Pencraig-nedd ym mhlwyf Llangatwg yng Nglyn Nedd. Y mae'n bosibl, er na ellir profi hynny'n bendant, ei fod yn un o ddisgynyddion Tomas Llywelyn o Rigos. Dywaid ' Iolo Morganwg ' ei fod yn saer, yn wehydd, yn delynor, ac yn bregethwr gyda'r Ymneilltuwyr. Y mae'n weddol sicr ei fod yn aelod yn yr ' Hen Dŷ Cwrdd ' ym Mlaengwrach. Digwydd enw dau ' Rees Morgan ' ymhlith yr
MORRIS-JONES, Syr JOHN (MORRIS) (1864 - 1929), ysgolhaig, bardd, a beirniad llenyddol 'Gorsedd y Beirdd' - yn Cymru (O.M.E.), 1896, cyhoeddodd bum erthygl ar yr 'Orsedd,' gan gasglu yn ôl y goleuni a oedd ganddo ef ar y pryd mai dyfais beirdd Morgannwg yn y 17eg ganrif oedd hi a'i defodau; ceir hanes darganfod y gwir yn y rhagymadrodd ganddo ef i lyfr G. J. Williams, Iolo Morganwg a Chywyddau'r Ychwanegiad, 1926. Cychwynnodd yn gynnar ar ei ymgyrch i sefydlogi orgraff yr iaith. Bu trafod
teulu MORTIMER Wigmore, Llandaf tra rhyngai fodd y brenin. Ailapwyntiwyd ef i Landaf ar 4 Awst 1328, a gwnaed ef yn ustus Cymru am ei oes ar 27 Awst 1328. Sicrhawyd y swydd o ustus Cymru iddo ar 4 Tachwedd 1328, ar ôl ei ddyrchafu'n iarll March, a'r un dydd apwyntiwyd ef yn ustus esgobaeth Tyddewi am ei oes. Ym mis Mehefin 1327 gwnaed ef yn geidwad tiroedd yn ' Glamorgan and Morganwg ' tra rhyngai fodd y brenin, ac ym mis Medi
MYFYR MORGANWG - gweler DAVIES, EVAN
NICOLAS, DAFYDD (1705? - 1774), bardd Tybiai T. C. Evans ('Cadrawd') mai ef oedd y gŵr o'r enw hwn a aned yn Llangynwyd yn 1705. Yr oedd yr hen bobl, meddai, yn sôn amdano fel un a fu'n cadw ysgol yn y plwyf. Rhestrai 'Iolo Morganwg' ef ymhlith y llenorion a oedd wedi eu haddysgu eu hunain. Bu'n byw wedi hynny yn Ystrad Dyfodwg, ac efallai yng Nglyncorrwg ac yng Nghwm-gwrach. Y mae'n gwbl bosibl mai ysgolfeistr crwydrad ydoedd yn y
PHILLIPS, EDGAR (Trefîn; 1889 - 1962), teiliwr, athro ysgol, bardd, ac Archdderwydd Cymru, 1960-62 (' Dafydd Morganwg '). Bu'n teiliwra yn Nhreletert a Hendy-gwyn ar Daf am flwyddyn wedi gorffen ei brentisiaeth. Dychwelodd i Gaerdydd i arbenigo ar 'dorri' a datblygodd i fod yn deiliwr dillad merched. Yn 1912 symudodd i Lundain gan weithio mewn nifer o siopau dillad cyn dychwelyd i Gaerdydd fel prif deiliwr yn un o siopau mwyaf y ddinas. Ym mis Awst 1914 agorodd fusnes teiliwr mewn partneriaeth â Trefor
POWEL, ANTONI (c. 1560 - 1618/9), gŵr bonheddig ac achydd , yn ei law ef. Ond priodolodd ' Iolo Morganwg ' bob math o bethau iddo, megis brut, hanes eisteddfodau, trioedd, hanes beirdd Morgannwg, etc. Mynnai hefyd ei fod yn fardd ac yn un o Undodwyr cynnar y sir. Tebyg mai'r cyfeiriad ato yn llyfr Lewis Dwnn a barodd iddo ei wneuthur yn gymeriad mor amlwg yn yr ysgrifau ffug.
PRICE, JOSEPH TREGELLES (1784 - 1854), Crynwr a meistr gwaith haearn , yn ddi-briod, ar ddydd Nadolig 1854, a chladdwyd ef ym mynwent y Crynwyr, Castellnedd. Cariwyd y gwaith ymlaen am gyfnod gan ei nai, HENRY HABBERLEY PRICE (1825-?). Nai arall iddo oedd Elijah Waring. Yr oedd ISAAC REDWOOD, a fu'n noddwr i Edward Williams ('Iolo Morganwg') yn ei henaint, yn frawd-yng-nghyfraith iddo; [a gweler Tregelles ].

Canlyniadau chwilio

49 - 60 of 88 for "morganwg"