CLYNNOG, MORYS (neu MAURICE CLENOCKE), diwinydd Catholig

Hanoedd, yn ddiau, o Glynnog, Sir Gaernarfon. Ymaelododd â Choleg Eglwys Crist, Rhydychen, gan raddio yn B.C.L. yn 1548. Bu'n gaplan i'r Cardinal Reginald Pole, ac wedi cyfnod yn rheithor Orpington, Caint, ac yn ddeon Shoreham a Croydon, rhoddwyd iddo, yn 1556, gan esgob Goldwell, Llanelwy, reithoriaeth Corwen. Yn 1558, ar farw Dr. William Glyn, dyrchafwyd ef yn esgob Bangor. Ond cyn iddo gael ei gysegru, bu farw'r frenhines Mari, a dewisodd yntau alltudiaeth yn hytrach na chydymffurfio â'r drefn newydd o dan Elisabeth. Gyda'r esgob Goldwell a Gruffudd Robert, archddiacon Môn, cyrhaeddodd Rufain yn 1561. Apwyntiwyd Goldwell yn warden yr Ysbyty Seisnig yno, Gruffudd Robert, yn 1564, yn gaplan, a Morys Clynnog, yn 1567, yn ' Camerarius.' Yn 1577 gwnaed ef yn warden. Y flwyddyn ddilynol llwyddodd Owen Lewis, archddiacon Hainault, ac yn ddiweddarach esgob Cassano, i sefydlu coleg Seisnig yn Rhufain, a dewiswyd Morys Clynnog yn rheithor gyda thri Jesiwit i'w gynorthwyo i hyfforddi'r myfyrwyr, yn Gymry ac yn Saeson. Dywedid bod Clynnog yn ffafrio'r Cymry, a bu terfysg. Ond tybir bod a wnâi'r ffaith fod y Jesiwitiaid yn dymuno cael llwyr reolaeth ar y coleg â hyn. Fodd bynnag, bu raid iddo ymddeol yn 1579, wedi i'r Saeson, a oedd yn bygwth ymado â'r coleg, oni weithredid, gyflwyno deiseb i'r Cardinal Morone yn protestio yn erbyn rheolaeth Morys Clynnog a danfon dirprwyaeth i'r pab yn mynnu ei ddiswyddo.

Apwyntiwyd y Tad Agazzari, Jesiwit, i'r swydd. Yn y flwyddyn 1580 cawn Morys Clynnog yn byrddio llong yn Rouen. Credir iddo foddi yn gynnar yn 1581, ar ei ffordd i Sbaen.

Cyhoeddodd Morys Clynnog lyfr bychan ar lun catecism yn 1568, sef Athravaeth Gristnogavl. Gruffudd Robert a luniodd y rhagymadrodd, ac ym Milan, yr Eidal, yr argraffwyd ef.

Awdur

• Dr Geraint Bowen

Ffynonellau

• Oxford Dictionary of National Biography
• Foster, Alumni Oxonienses: the members of the University of Oxford
• Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, 1903
• A History of the Venerable English College, Rome an account of its origins and work from the earliest times to the present day (Llundain Efrog Newydd 1920)
• G. J. Williams (gol.), Gramadeg Cymraeg yn ôl yr argraffiad y dechreuwyd ei gyhoeddi ym Milan yn 1567 (Caerdydd 1939)
• gweler hefyd C. 1/1342/26 (P.R.O.)

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Maurice Clenock

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 9961429
• Wikidata: Q13130254

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/