DAVIES, WILLIAM (1756 - 1823), casglwr defnyddiau at ysgrifennu hanes sir Forgannwg

Ganwyd 1756, a threuliodd ei oes yn Cringell, Llanfair-juxta-Neath, hyd ei farwolaeth 21 Mawrth 1823.

Cynullodd William Davies ddefnyddiau hanes ei sir enedigol ac ysgrifennodd rai penodau. Argraffodd 'gynigiadau' at gyhoeddi ei waith yn 1803 a thrachefn yn 1810; ei fwriad yn 1810 oedd cyhoeddi tair cyfrol pedwarplyg i gostio dwy gini y gyfrol. Eithr ni chwplaodd mo'i lafur, a bu ei lawysgrifau a'i gasgliadau yma a thraw yn Sir Forgannwg nes i amryw ohonynt ddyfod o lyfrgell G. T. Clark i'r Llyfrgell Genedlaethol ym mis Mawrth 1923, yr union adeg y dadorchuddiwyd yn Llyfrgell Rydd Castell Nedd dabled coffa canmlwyddiant marw'r hanesydd; yn 1928 daeth cyfres arall o'i ddefnyddiau i'r Llyfrgell Genedlaethol, y tro hwn o lyfrgell John Montgomery Traherne a Lady Mansel Franklen.

Yr oedd William Davies yn adnabod Edward Williams ('Iolo Morganwg'), a cheir rhai pethau yn llaw Iolo yng nghasgliad Cringell. Yr oedd yn ŵr diwylliedig; byddai'n cyfieithu barddoniaeth Gymraeg i Saesneg a Lladin, a gwelir peth o'i waith yn The Gentleman's Magazine ac yn The Cambrian, newyddiadur a gyhoeddid am flynyddoedd lawer yn Abertawe. Gweler hefyd dan Isaac, David Lloyd.

Awdur

• Syr William Llewelyn Davies, (1887 - 1952)

Ffynonellau

• Journal of the Welsh Bibliographical Society., ii, 1-44
• rhai o gyhoeddiadau J. M. Traherne
• Western Mail, 10 Mawrth 1923
• Archifau LlGC: NLW MS 5209E, NLW MS 5210E, NLW MS 5211E, NLW MS 5212E, NLW MS 5213E, NLW MS 5214E, NLW MS 5215E, NLW MSS 5231E, 5232-5233D, 5234E, NLW MS 6598D, NLW MS 6606D, NLW MS 6607D, NLW MS 6608E, NLW MS 6609D, NLW MS 6610, NLW MS 6611E, NLW MS 6612-6613E, NLW MS 6614E (yn cynnwys ei linach), NLW MS 6615F

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734585

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/