Fe wnaethoch chi chwilio am Sir William Williams, 1st Baronet, of Gray
Ganwyd yng Nghaerfyrddin, 12 Gorffennaf 1851, merch John Hughes, meddyg, ac Anne (Phillips) ei wraig. Hugh Hughes, gweinidog gyda'r Methodistiaid Wesleaidd, oedd ei thaid; ar ochr ei mam yr oedd yn disgyn o Iddewon a Saeson. Arferai ei brawd, Hugh Price Hughes ddweud mai'r cymysgedd gwaed hwn oedd yn cyfrif am y bywiogrwydd meddwl a oedd yn nodweddiadol ohono ef a'i chwiorydd - gwnaethant i gyd enw iddynt eu hunain. [Gweler dan Samuel Levi Phillips ]
Bu Elizabeth Phillips Hughes yn Hope House, Taunton, yn y Cheltenham Ladies College, ac yn athrawes yn Cheltenham am bedair blynedd cyn mynd i Goleg Newnham, Caergrawnt, yn 1881. Yno pasiodd yn y dosbarth cyntaf arholiadau'r Tripos mewn gwyddoniaeth foesol yn 1884 ac yn yr ail ddosbarth mewn hanesiaeth yn 1885. Cafodd ei dewis, yn 1885, yn bennaeth cyntaf y Cambridge Training College for Women Teachers. Sefydliad ac antur newydd ydoedd hwn, ac y mae'n ddiau iddo lwyddo fel y gwnaeth oblegid ei gwaith mawr hi fel arloeswr. Ymddeolodd a mynd i fyw yn y Barri yn 1899. Yn y blynyddoedd a ddilynodd bu'n teithio i ddarlithio yn Ewrop ac America; bu hefyd yn dal cadair yn Tokyo, Japan, am chwe mis. Wedi iddi ymneilltuo parhaodd i hyrwyddo addysg uwchraddol i ferched; yr oedd yn aelod gweithgar o'r ' Association for the Promoting the Education of Girls in Wales.' Ymysg ei herthyglau a'i phamffledi y mae: ' A National Education and its Application to Wales,' ' The Education of the Majority,' a ' The Training of Teachers,' pwnc a oedd o ddiddordeb arbennig iddi hi. Meddai hi mewn un erthygl ('The Educational Future of Wales'): ' I felt that the quickest, most effective way of improving education was to induce teachers to be trained and to try to improve training.' O 1902 hyd ei marw yr oedd yn aelod cyfethol o bwyllgor addysg sir Forgannwg ac, yn ystod y cyfnod hwnnw, yn aelod o lawer o is-bwyllgorau ac yn gadeirydd yr is-bwyllgor a oedd yn delio ag addysg genethod. Bu ei chysylltiad â Phrifysgol Cymru yn hir ei barhad; yr oedd yn aelod o'r llys - hyhi oedd yr unig ferch ar y pwyllgor a gynlluniodd siarter i'r brifysgol. Yn 1920 rhoddwyd iddi radd LL.D. 'er anrhydedd' gan Brifysgol Cymru; yn 1917 gwnaethpwyd hi yn M.B.E. oblegid y gwaith da a wnaeth dros y British Red Cross yn Ne Cymru. Bu farw 19 Rhagfyr 1925.
Dyddiad cyhoeddi: 1953
Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/
Mae'r Bywgraffiadur Cymreig yn cael ei ddarparu gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru a Chanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru. Mae ar gael am ddim ac nid yw'n derbyn cymorth grant. Byddai cyfraniad ariannol yn ein helpu i gynnal a gwella'r wefan er mwyn i ni fedru parhau i gydnabod Cymry sydd wedi gwneud cyfraniad nodedig i fywyd yng Nghymru a thu hwnt.
Ewch i'n tudalen codi arian am ragor o wybodaeth.