JONES, JOHN (1796 - 1857), pregethwr amlwg a grymus neilltuol, a gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd

Ganwyd 1 Mawrth 1796, yn Nhanycastell, Dolwyddelan, yn fab i John ac Elen Jones, a brawd David Jones, Treborth. Collodd ei dad pan yn 12 oed. Dylanwadodd diwygiad Beddgelert (1819) arno ac ymunodd â chrefyddwyr yn Llangernyw; bu'n gweithio ar y ffordd fawr rhwng Capel Curig a Llyn Ogwen ac wedyn mewn chwarel yn Nhrefriw. Dechreuodd bregethu yn 1821; ni bu mewn ysgol o gwbl, eithr cafodd ychydig hyfforddiant gan Evan Evans ('Ieuan Glan Geirionnydd') yn Nhrefriw. Yn 1822 derbyniwyd ef yn aelod o gyfarfod misol Sir Feirionnydd yn y Bala. Yn 1823 aeth i weithio yn chwarel Talysarn a Llanllyfni, ac yn 27 oed priododd Fanny Edwards; yn 1824 gadawodd y chwarel am siop ei briod. Cyn diwedd ei oes, 1850-2, prynodd gydag eraill chwarel Dorothea yn ardal Talysarn. Yn 1824 derbyniwyd ef yn aelod o'r gymdeithasfa a'i ordeinio yn 1829, a bu ar y maes am 28 mlynedd wedyn ymhlith y grymusaf o bregethwyr a gafodd Cymru erioed. Dywedir iddo gychwyn dull newydd o bregethu gyda phwyslais arbennig ar yr ymarferol yn hytrach na'r athrawiaethol, a nodwedd arbennig ei bregethu oedd nerth - nerth meddwl, nerth ymadrodd, nerth argyhoeddiad ac ymgysegriad. Er na chafodd ddiwrnod o ysgol casglodd lawer iawn o wybodaeth; yr oedd yn gerddor rhagorol ac yr oedd ei lais gwych a'i gorff lluniaidd yn help mawr iddo yn ei weinidogaeth. Bu farw 16 Awst 1857; claddwyd yn Llanllyfni - y mae colofn ar ei fedd.

Gweler hefyd yr erthygl am ei hen nain Angharad James.

Awdur

• Y Parchedig Gwilym Arthur Edwards, (1881 - 1963)

Ffynonellau

• Owen Thomas, Cofiant y Parchedig John Jones, Talsarn: mewn cysylltiad a hanes duwinyddiaeth a phregethu Cymru (Wrexham 1874)

Darllen Pellach

• Thomas Jones, Pregethwr y bobl, neu, Fyfyrdodau a achlysurwyd gan farwolaeth y Parch. John Jones, Tal-y-sarn (Wyddgrug 1858)
• John Jones, Griffith Parry (gol.), Pregethau y diweddar Barch. John Jones, Tal-y-sarn: gyda rhagdraeth gan y golygydd (Dinbych 1869)
• Owen Thomas, Y pulpud Cymreig: allan o gofiant y Parch. John Jones, Talsarn (Wrexham 1889)
• Hugh Hughes, Cofiant John Jones, Talsarn (Pwllheli c.1860)
• Owain Llewelyn Owain, Owen Griffith Owen, Cofiant Mrs. Fanny Jones, gweddw y diweddar Barch. J. Jones, Talysarn (Machynlleth 1907)
• Owen Jones, Some of the great preachers of Wales (London 1885)
• Erthygl Wicipedia: John Jones, Talysarn

Delweddau

• LlGC: Parch. John Jones Talysarn
• Robinson & Thompson, John Jones of Talysarn
• Robinson & Thompson, John Jones of Talysarn
• Hugh J. Hughes, John Jones, Talysarn
• E. Williams, Parch. John Jones, Talysarn
• LlGC: Fanny Jones
• Evan Williams, John Jones of Talysarn 1796-1857

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q6242001

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/