Fe wnaethoch chi chwilio am Sir William Williams, 1st Baronet, of Gray
Ganwyd yn 1814 neu 1815 ym Modedern, Môn. Ymunodd â'r 'Wesle Bach' (gweler Owens, Owen), ac yr oedd yn un o'u pregethwyr yn 1837; yn 1841 penodwyd ef yn genhadwr drostynt yn Lerpwl, ac yn 1842 golygai eu cylchgrawn, Blaguryn y Diwygiad, na pharhaodd ond am flwyddyn. Erbyn 1846, fodd bynnag, yr oedd yn weinidog eglwys mudiad cyfochrog y ' Wesleyan Methodist Association ' yno; priododd, yn 1849, â Jane Davies o'r Bala (bu farw 1853). Symudodd yn 1850 i fugeilio Moreia, Broughton (hithau gynt yn un o seiadau'r 'Wesle Bach'). Fis Tachwedd 1852 cymerth at eglwys yr 'Association' yn Aberystwyth; ond yn 1853 cefnodd ar yr enwad hwnnw ac ymunodd â'r ' Wesleyan Reformers '; plaid oedd hon a wrthryfelodd yn erbyn 'gormes' y 'Conference' Wesleaidd ac yn arbennig yn erbyn y Dr. Jabez Bunting - yn groes i'r ' Wesle Bach,' ni chafodd ei thraed dani yng Ngogledd Cymru (priodolir hyn i ddylanwad mawr Thomas Aubrey), ond llwyddodd i raddau yn y Deheudir, a chafodd gefnogaeth yr Annibynwyr a'r Bedyddwyr, ond nid y Methodistiaid Calfinaidd, ar wahân i unigolion fel David Charles III. Gofalai William Jones am bedair o'u heglwysi: Elim (Tredegar), Merthyr Tydfil, a dwy yn Aberdâr - bu un o'r ddwy wedyn dan fugeiliaeth Hugh Hughes ('Huw Tegai'). Yn 1853 hefyd dechreuodd William Jones gyhoeddi cylchgrawn i'w enwad newydd, Gedeon (pedair cyfrol, 1853-6). Yn 1857 penderfynodd y ' Reformers,' fel enwad, ymuno â'r hen ' Wesleyan Methodist Association,' ond gymaint oedd atgasedd y ' Reformers' Cymreig at unrhyw fath o 'awdurdod' cymanfaol fel y penderfynasant sefyll allan. Yn 1858, cyfyngodd William Jones ei fugeiliaeth i Elim, gan annog ei dair eglwys arall i droi'n eglwysi Annibynnol - dyna a wnaethant. Yn 1861, troes yntau, a'i eglwys gydag ef, at yr Annibynwyr. Ailbriododd yn 1867. Bu farw 7 Medi 1895.
Dyddiad cyhoeddi: 1953
Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/
Mae'r Bywgraffiadur Cymreig yn cael ei ddarparu gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru a Chanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru. Mae ar gael am ddim ac nid yw'n derbyn cymorth grant. Byddai cyfraniad ariannol yn ein helpu i gynnal a gwella'r wefan er mwyn i ni fedru parhau i gydnabod Cymry sydd wedi gwneud cyfraniad nodedig i fywyd yng Nghymru a thu hwnt.
Ewch i'n tudalen codi arian am ragor o wybodaeth.