LEWIS, MORGAN JOHN (c. 1711 - 1771), neu JONES, MORGAN, emynydd, a chynghorwr Methodistaidd

Ganwyd c. 1711, brodor o Gwm Ebwy-fawr, Aberystruth, Mynwy. Cafodd dröedigaeth dan weinidogaeth Howel Harris, c. 1738, ac ymneilltuodd o gymun Eglwys Loegr, fe ddywedir, pan waharddwyd Daniel Rowland rhag pregethu yn eglwys Aberystruth. Dechreuodd ganu emynau, a daw i'r golwg fel un o emynwyr cynnar y deffroad Methodistaidd. Ceir emyn o waith 'Morgan Jones o Flauneu gwent' yn Llwybur Hyffordd ir Cymru (Mwythig, 1740). Ef ac Edmund Williams, Cwm Tyleri, a gyhoeddodd Hymnau Duwiol o Gasgliad Gwyr Eglwysig M.J. ac E.W. (Pontypŵl, 1741). Ceir emyn o'i waith hefyd yn Sail, Dibenion, a Rheolau'r Societies (Bryste), llyfryn o gyhoeddiad yn sasiwn Fethodistaidd, 1742. Dechreuodd bregethu gyda'r Methodistiaid, a phenodwyd ef yn gynghorwr cyhoeddus yn sasiwn Watford, 1743; yn ddiweddarach, gwnaed ef yn olygwr ar nifer o seiadau. Yr oedd yn bregethwr byw a phoblogaidd, ac yn ŵr o ddylanwad ymhlith ei frodyr. Yr oedd yn flaenllaw gyda'r blaid a fynnai gefnu ar Eglwys Loegr. Bu'n ffafriol i Howel Harris yn yr anghydfod rhyngddo â Daniel Rowland, ond ar ôl sasiwn Llanidloes, 1751, fe droes o blaid Rowland. Ar gyngor Rowland, fe ddywedir, yr ordeiniwyd ef yn weinidog gan y seiat yn New Inn, plwyf Pantteg, Mynwy, yn null yr Annibynwyr. Bu'r ordeiniad ar y Llungwyn, 1756, a chreodd yr helynt gryn gyffro ar y pryd. Bu farw o dan amgylchiadau trist yn nechrau'r flwyddyn, 1771.

Awdur

• Y Parchedig Gomer Morgan Roberts, (1904 - 1993)

Ffynonellau

• Edmund Jones, A geographical, historical and religious account of the parish of Aberystruth in the county of Monmouth to which are added memoirs of several persons of note who lived in the said parish (Trefeca 1779), 105-6
• dyddiadur William Thomas (Cardiff Manuscript 4.877)
• Cynnwysiad Byr o Feddyliau'r Eglwys yn New Inn, Swydd Fynwy, yr hon a ymgorffolodd wrth y drefn hon yn Neuadd Pant-teg yn y flwyddyn 1751, yn gyffelyb i'r modd eu professwyd ar ddydd urddiad ei gweinidog cyntaf, Llun y Sulgwyn 1756 at yr hyn y rhagddodwyd hanes yr eglwys yn y lle (Brynmawr 1851), 3-6
• Hanes Eglwysi Annibynnol Cymru, i, 76-7, 81-2
• Methodistiaeth Cymru (1851–6), i, 448; iii, 372-6
• J. Morgan Jones a W. Morgan, Y Tadau Methodistaidd (1895-1897), i, 230-2

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20738135

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/