MORGANN, MAURICE (c. 1725 - 1802), awdur ysgrifau beirniadol ar Shakespeare ac ar wleidyddiaeth

un o deulu'r Morganiaid, Blaenbylan, ym mhlwyf Clydau, Sir Benfro, hen dylwyth â'i achau yn olrhain i Lywelyn ap Gwilym o'r Cryngae (a oedd yn ewythr i'r bardd Dafydd ap Gwilym), ac Ednyfed Fychan, yn ôl yr achydd William Lewes (N.L.W. Bronwydd MS. 7170). Adwaenai Richard Fenton ef a'i frawd William yn dda a dywed mai ym Mlaenbylan, cyn i'r hen gartref syrthio'n adfeilion tua 1740-50, y magwyd ef, ac ychwanega mai'r ddau frawd oedd yr olaf o'r teulu. Hwyrach mai mab ydoedd i'r Morris Morgan, Blaenbylan, a'i wraig Hannah, a adawodd yn ei ewyllys, 25 Mai 1725 (sydd yn awr yn Ll.G.C.), arian ar gyfer addysg ei blant ieuainc, Sarah, Morris, a David. Ym mis Hydref 1766 fe'i penodwyd yn glerc yn swyddfa ysgrifennydd y wladwriaeth ac yn ysgrifennydd preifat i Shelburne. Bu'n gwasnaethu yn Quebec, 1768-70. Penodwyd ef yn is-ysgrifennydd y wladwriaeth ac yn 1782 yr oedd yn gweithredu fel ysgrifennydd i'r llywydd Guy Carleton yng Nghaerefrog Newydd. Yn 1783 ef oedd ysgrifennydd y genhadaeth i sefydlu heddwch ag America. Yr oedd Morgan yn awdur nifer o bamffledau ar destunau gwleidyddol a chymdeithasol (1758-94), ond ei waith mwyaf cofiadwy yw'r ysgrif gampus Essay on the Dramatic Character of Sir John Falstaff, 1777. Bu farw yn Knightsbridge, 28 Mawrth 1802.

Awdur

• Dr Bertie George Charles, (1908 - 2000)

Ffynonellau

• Oxford Dictionary of National Biography
• Richard Fenton, A Historical Tour through Pembrokeshire (London 1811) (arg. 1af), 490-4 [= arg. 1903, 269; gweler hefyd 265, 272]

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/