OWAIN ap GRUFFYDD, neu OWAIN GOCH (fl. 1260), tywysog yng Ngwynedd
Rhiant: Senena ferch Caradog
Rhiant: Gruffydd ap Llywelyn
Rhyw: Gwryw
Galwedigaeth: tywysog yng Ngwynedd
Maes gweithgaredd: Gwleidyddiaeth a Mudiadau Gwleidyddol; Teuluoedd Brenhinol a Bonheddig
Awdur: Thomas Jones Pierce
mab hynaf Gruffydd ap Llywelyn I, a Senena, a brawd Llywelyn II. Cadwyd ef yn garcharor gan ei frawd David II am flynyddoedd eithr trefnodd y brenin Harri III, yng nghytundeb Woodstock (1247), iddo gael cyfran o Eryri. Wedi brwydr Bryn Derwin (1254) cymerth Llywelyn II ei diroedd oddi arno a bu mewn carchar yr eiltro, ac am gyfnod hir. Bu raid i Lywelyn ei ryddhau, fodd bynnag, wedi'r gorchfygiad darostyngol a ddioddefodd hwnnw yn 1277, a gwneuthur Owain yn arglwydd ar ran o Lŷn. Cesglir iddo farw cyn y trychineb olaf (1282), eithr gweler farn arall, nad oes fawr o dystiolaeth o'i phlaid, yn Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, 1899-1900, 44-7. Nid oes ddadl nad Owain Lawgoch oedd y dioddefwr mwyaf oblegid ymgyrch y ddau Lywelyn yn erbyn yr arfer o rannu tiroedd yn gyfartal rhwng etifeddion.
Awdur
- Yr Athro Thomas Jones Pierce, (1905 - 1964)
- A History of Wales: from the Earliest Times to the Edwardian Conquest (London 1912)
- Littere Wallie (1940)
- Calendar of Ancient Correspondence concerning Wales (1935)
Ffynonellau
Dyddiad cyhoeddi: 1953
Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/