ROBERTS, ROBERT DAVID (1820 - 1893), gweinidog gyda'r Bedyddwyr

Ganwyd 3 Tachwedd 1820 mewn ty gerllaw hen gapel Sardis, Dinorwig. Yr oedd ef a'r ' Hen Gloddiwr ' (John Jones, 1821 - 1879; gweler Spinther, iv, 327-9) yn gefndyr. Ni chafodd fawr addysg pan yn blentyn, nac ychwaith addysg athrofaol wedi dechrau ohono bregethu. Bedyddiwyd ef yn 12 oed a dechreuoddodd bregethu yn 1839. Aeth am gyfnod byr yn genhadwr dros gyfarfod misol Arfon i hen faes Christmas Evans yn Llŷn, ond dychwelodd i Sardis lle yr ordeiniwyd ef a'r ' Hen Gloddiwr ' i gyflawn waith y weinidogaeth yn 1844. Cydweinidogaethai'r ddau i'r eglwysi cylchynol am rai blynyddoedd. Symudodd R. D. Roberts i Bontllyfni a Llanaelhaearn yn nechrau 1848, ond cyn diwedd y flwyddyn honno yr oedd wedi ymsefydlu yn Llanfachraeth a Llanddeusant, Môn. Symudodd drachefn i Tabernacl, Merthyr, yn 1854, ac i Soar, Llwynhendy, yn 1862, ac fel ' Roberts Llwynhendy ' yr aeth yn enwog. Bu yno am chwarter canrif cyn ymddeol yn 1887. Bu farw 15 Mai 1893. Etholwyd ef yn llywydd Undeb Bedyddwyr Cymru y flwyddyn y bu farw. Ef yw awdur cofiant H. W. Jones, Caerfyrddin, ac ysgrifennodd ei atgofion i Greal 1889-92. Eithr fel un o bregethwyr huotlaf y genedl y cofir amdano. Yr oedd ei enw yn enw teuluaidd trwy'r wlad, ac ystyrid ef yn un o'r areithwyr gorau a gafodd y genedl.

Awdur

• Y Parchedig Brifathro Tom Ellis Jones, (1900 - 1975)

Ffynonellau

• J. Rhys Morgan ('Lleurwg'), Cofiant y diweddar Barch. R. D. Roberts, Llwynhendy: gyda darlun a dwy o'i brif bregethau (Llanelli 1893)
• D. Hopkin, Cofiant y Parchedig Robert David Roberts
• 'Atgofion yr Hen Gloddiwr,' yn Y Greal sef Cylchgrawn Misol at wasanaeth y Bedyddwyr, 1879
• 'Atgofion R. D. Roberts,' yn Y Greal sef Cylchgrawn Misol at wasanaeth y Bedyddwyr, 1889-92
• Seren Gomer, Gorffennaf 1893
• Y Geninen, Hydref 1893
• Cymru (O.M.E.), vii, 141
• Baptist Handbook, 1894
• Hanes y Bedyddwyr yn Nghymru, iv, 327

Gweithiau

• R. D. Roberts, Bywgraffiad i'r diweddar Barch. H.W. Jones, Tabernacl, Caerfyrddin (Llanelli 1876)

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734316

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/