JONES, HUGH WILLIAM (1802 - 1873), gweinidog gyda'r Bedyddwyr, a golygydd

Ganwyd 9 Ebrill 1802 yn y Cwrt, Penrhyn-coch, Ceredigion, yn fab i John ac Elizabeth Jones. Eglwyswyr selog oedd ei rieni, a bwriedid iddo yntau fod yn glerigwr; eithr (nid heb gryn wewyr meddwl) troes at y Bedyddwyr, a bedyddiwyd ef (gyda'i fam) 25 Mawrth 1821. Gan nad oedd le iddo yn athrofa'r Fenni, aeth i goleg Bradford, a bu yno bedair blynedd. Ar 10 Ebrill 1828 urddwyd ef yn weinidog Ebeneser, Blaenafon; bu wedyn yn Nhredegar (Awst-Rhagfyr 1831), yn Charles Street, Casnewydd (1832-5), ac yn y Tabernacl, Caerfyrddin (1835-72).

Pregethai'n anwastad, ond ar adegau'n ysgubol iawn. Eithr odid nad ar y llwyfan ac yn y Wasg y bu'n fwyaf ei ddylanwad. Yr oedd yn Rhyddfrydwr cryf, ac yn ddyn o gryn bwys yng ngwleidyddiaeth ei sir. Ddiwedd 1837, prynodd Seren Gomer, a chyhoeddodd ef o 1838 hyd ddiwedd 1850 (pryd y daeth yn eiddo i gwmni o weinidogion gyda'r Bedyddwyr), a bu'n gydolygydd iddo gyda'r hen olygydd Samuel Evans. Ysgrifennai gryn lawer i'r Seren; yn neilltuol, amddiffynnodd olygiadau ei gymydog gynt yn Nhredegar, J. P. Davies.

Bu'n briod ddwywaith; merch Titus Lewis oedd ei wraig gyntaf, a merch-yng-nghyfraith i Joshua Watkins oedd yr ail. Bu farw 1 Mehefin 1873.

Awdur

• Yr Athro Emeritus Robert Thomas Jenkins, (1881 - 1969)

Ffynonellau

• Y Gwyddoniadur Cymreig (1889–96), ail arg., x, 649-51
• T. M. Jones, Llenyddiaeth fy Ngwlad: sef hanes y newyddiadur a'r cylchgrawn Cymreig yn Nghymru, America, ac Awstralia, yn nghyd a'u dylanwad ar fywyd cenedl y Cymry (Treffynnon 1893), 84
• man ffynonellau eraill

Darllen Pellach

• R. D. Roberts, Bywgraffiad i'r diweddar Barch. H.W. Jones, Tabernacl, Caerfyrddin (Llanelli 1876)

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20733209

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/