ROBERTS, WILLIAM (1784 - 1864), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd

Ganwyd 19 Medi 1784 yn Aberach, plwyf Llaneilian, Môn. Ni chafodd pan oedd yn blentyn ddim ysgol. Nid oedd onid 10 oed pan ddechreuodd weithio yng ngwaith mwyn Mynydd Parys. Ymhen ysbaid aeth i wasanaeth un David Roberts, Amlwch, a thrachefn fe'i hanfonwyd, yn llanc cryf a chyfrifol, gan ei feistr i hwsmona tir a berthynai iddo ef, y meistr, ger Llannerch-y-medd. Gyda'r deffroad ysbrydol a brofodd tan ddylanwad Peter Williams a Robert Roberts, Clynnog, yn bennaf, daeth arno syched am wybodaeth, ac aeth am dri mis i ysgol a gynhelid ym Mhorth Amlwch gan y Parch. John Evans. Gwedi hynny, cerddodd gwrs hunanddiwylliant mewn modd rhyfeddol, a chafodd gyfarwyddwr da yn sicr yn ei gyfaill John Elias. Dewiswyd ef yn flaenor yn Amlwch pan oedd yn 21 oed, a phan oedd yn 23 dechreuodd bregethu. Dechreuodd fasnachu ar ei gyfrifoldeb ei hun yn 1817, ac yn yr un flwyddyn fe'i ordeiniwyd fel cyflawn weinidog. Ni adodd i na masnach na dim arall fyned rhyngddo a'r gwaith o efengylu a gweinidogaethu. Nodwedd bennaf ei bregethu, meddir, oedd difrifwch. Hynodrwydd arall ynddo oedd ei fod yn dechrau llefaru yn hynod o drwsgl a chlogyrnaidd ei ddull, ond, fel yr âi rhagddo, byddai angerdd difrifol ei ysbryd yn gloywi ei feddyliau a'i ddawn, nes arwain i wir huodledd. Gŵr grymus oedd, ac ni wyddai ei wrandawyr am neb i'w gymharu ag ef oddieithr John Elias. Bu farw 19 Gorffennaf 1864 yn 80 mlwydd oed. Yr oedd ei ddylanwad ym Môn yn ddirfawr, a gallai ffrwyno hyd yn oed John Elias.

Awdur

• Y Parchedig Richard Thomas, (1872 - 1950)

Ffynonellau

• Hugh Ll. Jones, Galareb er coffadwriaeth am y Parch. John Prydderch, Talwrn, Mon; Parch. David Hughes, Llangristiolus, (gynt o Amlwch); Parch. William Roberts, Amlwch (Amlwch 1869)
• John Pritchard, Methodistiaeth Môn (1888), 188-92
• Geirlyfr Bywgraffiadol o Enwogion Cymru (1870)
• Owen Thomas, Cofiant y Parchedig John Jones, Talsarn: mewn cysylltiad a hanes duwinyddiaeth a phregethu Cymru (Wrexham 1874), 907 (a mannau eraill)

Delweddau

• LlGC: W. Roberts
• LlGC: W. Roberts
• LlGC: Parch. Wm. Roberts, Amlwch
• John Thomas, Er cof am y Parch. Wm. Roberts, Amlwch yr hwn a fu farw Gorph. : 19. 1860 [sic.1864] 80 oed

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20821454

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/