WILLIAMS, ROBERT ARTHUR ('Berw '; 1854 - 1926), clerigwr a bardd

Ganwyd 8 Ebrill 1854 yng Nghaernarfon, mab John Williams, morwr. Bu farw ei fam pan nad oedd ond tairblwydd oed, a magwyd ef gan ei fodryb ym Mhentre Berw, Môn. Prentisiwyd ef yn siopwr yn y Gaerwen, a dechreuodd ymddiddori mewn prydyddiaeth. Symudodd i Fangor i weithio, a daeth dan ddylanwad y deon H. T. Edwards. Aeth yn 1880 i Goleg S. Aidan, Birkenhead, i baratoi ar gyfer y weinidogaeth; urddwyd ef yn ddiacon gan yr esgob Campbell o Fangor, 24 Mehefin 1882, a'i drwyddedu i blwyf Llanfihangel-y-Pennant, Meirionnydd, lle yr oedd Thomas Edwards ('Gwynedd') yn rheithor. Derbyniodd urddau offeiriad 8 Mawrth 1884, ac, yn Nhachwedd 1888, aeth yn rheithor i Lanfihangel-y-pennant, yn Eifionydd. Oddi yno, ym Mai 1891, penodwyd ef gan yr esgob D. L. Lloyd yn ficer Betws Garmon a churad parhaol y Waun Fawr. Bu yno hyd ei farw 16 Ebrill 1926, a chladdwyd ef ym mynwent Betws Garmon. Priododd a Margaret, merch y Parch. John Jenkins, Llan-ym-Mawddwy, a bu iddynt un ferch. Cystadlai ' Berw ' yn aml mewn eisteddfodau, ac yn 1887 enillodd y gadair yn eisteddfod genedlaethol Llundain a'i awdl i'r frenhines Victoria. Yr oedd yn gynganeddwr rhwydd, a bernir bod ganddo fedr arbennig i ddisgrifio, hyd yn oed os nad oedd ei gynhyrchion o'r radd flaenaf. Gelwid hefyd yn fynych am ei wasanaeth fel beirniad mewn eisteddfodau, a bu'n beirniadu'r awdlau yn yr eisteddfod genedlaethol dros ugain o weithiau. Ysgrifennodd lawer i'r cyfnodolion Cymraeg.

Awdur

• Thomas Iorwerth Ellis, (1899 - 1970)

Ffynonellau

• Y Geninen, 1926, 74
• Yr Haul, 1926, 146, 153, 181
• cofrestri esgobaeth Bangor yn Ll.G.C.
• Y Llan, 23 Ebrill 1926

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q28361504

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/