WILLIAMS, JOHN ('Ioan Rhagfyr '; 1740 - 1821)

Ganwyd 26 Rhagfyr 1740, yn Hafoty Bach, plwyf Celynnin, Meirionnydd, mab William Robert Williams, a'i fam yn berthynas i Edward Samuel, Llangar. Symudodd y teulu i fyw i Dalywaen, ger Dolgellau. Gwneuthurwr hetiau brethyn ydoedd y tad, a dysgodd y mab y grefft. Arferai masnachwyr gwlân o Amwythig letya yn Nhalywaen, a thynnwyd eu sylw at ddawn John Williams i ddysgu, a thalasant am dri mis o addysg iddo yn Amwythig. Cafodd wersi mewn cerddoriaeth, a dysgodd ganu'r trwmped a'r ffliwt. Wedi dychwelyd gartref dechreuodd gyfansoddi cerddoniaeth a barddoniaeth. Yn 1763 priododd â Jane, merch William Jones, Bryn Rhyg, Dolgellau. Yn 1772 rhoddodd ei grefft i fyny ac aeth yn glerc at Edward Anwyl, cyfreithiwr, ac wedi hynny bu'n cadw ysgolion yn Nhrawsfynydd, Abermaw, Dolgellau, a Llanelltyd. Efe oedd cerddor enwocaf ei gyfnod, a chyfansoddodd lawer iawn o gerddoriaeth offerynnol, anthemau, a thonau. Bu rhai o'i anthemau yn boblogaidd am amser hir, a cheir ei donau ' Sabath,' ' Cemaes,' a ' Dyfroedd Siloah ' yn ein casgliadau tonau. Ceir ei ddarnau offerynnol - yr ymdeithganau, gavottes, a minuets - yn Y Cerddor Cymreig (' Ieuan Gwyllt '). Yn llyfr Ffoulk Robert Williams ('Eos Llyfnwy ') ' Cerddoriaeth o Gerddi Seion ' mewn llawysgrif sydd yn y Llyfrgell Genedlaethol ceir 59 o donau a 21 o anthemau o waith John Williams. Bu farw 11 Mawrth 1821 a chladdwyd ef ym mynwent Llanfair Bryn Meurig.

Awdur

• Robert David Griffith, (1877 - 1958)

Ffynonellau

• Seren Gomer, Mai 1822
• Y Cerddor, Chwefror 1889
• M. O. Jones, Bywgraffiaeth Cerddorion Cymreig (1890)
• Robert Williams, Enwogion Cymru. A Biographical Dictionary of Eminent Welshmen (1852)
• Geirlyfr Bywgraffiadol o Enwogion Cymru (1870)
• Y Gwyddoniadur Cymreig (1889–96)
• Josiah Thomas Jones, Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru (Aberdâr 1867-70), ii, 645-6

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 44031400
• Wikidata: Q28361531

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/