DAVIES, EVAN THOMAS (1878 - 1969), cerddor

Enw: Evan Thomas Davies
Dyddiad geni: 1878
Dyddiad marw: 1969
Priod: Mary Llewellyn Davies (née Jones)
Rhiant: Gwenllian Davies (née Samuel)
Rhiant: George Davies
Rhyw: Gwryw
Galwedigaeth: cerddor
Maes gweithgaredd: Cerddoriaeth; Perfformio
Awdur: Huw Williams

Ganwyd 10 Ebrill 1878 yn 41 Pontmorlais, Merthyr Tudful, Morgannwg, yn fab i George (barbwr gyda'i siop yn South Street, Dowlais), a Gwenllian (ganwyd Samuel) ei wraig. Fe'i magwyd yn Nowlais, ond symudodd i Ferthyr Tudful yn 1904. Yr oedd ei rieni'n gerddorol; buasai ei dad yn arwain y canu yn Hermon, Dowlais, am bron chwarter canrif, ac yr oedd ei fam o linach y cyfansoddwr caneuon R. S. Hughes ac yn gantores dda. Addysgwyd ef yn breifat a daeth yn drwm dan ddylanwad Harry Evans ac eraill. Aeth ar daith i T.U.A. gyda pharti o gantorion o Gymru yn 1898, ac ar ôl iddo ddychwelyd daethpwyd i'w ystyried fel prif gerddor ei fro enedigol, ac fel olynydd teilwng i Harry Evans, ei athro. Bu'n organydd capel Pontmorlais, Merthyr Tudful, 1903-17, ac yn athro canu rhan-amser yn ysgol ganolraddol Merthyr Tudful, 1904-20, gyda'i gartref yn ' Cartrefle ' ger yr ysgol-ty a fuasai'n gartref i Harry Evans.

Ar ôl ennill diploma F.R.C.O. bu galw mawr am ei wasanaeth fel unawdydd organ, a dywedir iddo agor tua chant o organau newydd yng Nghymru a Lloegr. Yn 1920 penodwyd ef yn gyfarwyddwr cerdd llawn-amser cyntaf yng Ngholeg y Brifysgol, Bangor, lle y bu'n gyfrifol am sefydlu llu o weithgareddau cerddorol, ac y bu'n cydweithio â Walford Davies, i ledaenu gwybodaeth gerddorol i gylch eang o dan nawdd cyngor cerdd y Brifysgol. Ymddeolodd yn 1943 a symud i fyw i Aberdâr, lle y treuliodd weddill ei oes yn cyfansoddi, beirniadu a darlledu.

Daeth i sylw fel cyfansoddwr ar ôl ennill y wobr gyntaf am yr unawd ' Ynys y Plant ' yn Eisteddfod Genedlaethol Llundain, 1909, ac er nad oedd yn cael ei ystyried yn gyfansoddwr toreithiog, a'i fod yn tueddu i edrych ar gyfansoddi fel hobi yn unig, llwyddodd i ddylanwadu'n llesol ar gerddoriaeth ei genedl am dros hanner canrif. Heblaw ysgrifennu nifer fechan o ganeuon, cyfansoddodd hefyd ranganau, anthemau a gweithiau ar gyfer gwahanol offerynnau a chyfuniadau offerynnol, a cheir ganddo tua 40 o donau, siantiau ac anthemau mewn gwahanol gasgliadau tonau. Yr oedd yn effro i'r gwaith rhagorol a wnaethai John Lloyd Williams ym maes canu gwerin ym Mangor o'i flaen, ac ef oedd un o gerddorion cyntaf y genedl i weld digon o rinwedd yn yr alawon gwerin i'w trefnu ar gyfer llais neu offeryn. Y mae ei drefniadau o'r alawon hyn, dros gant ohonynt (gydag amryw ohonynt wedi cael eu llunio pan oedd y cyfansoddwr mewn gwth o oedran) yn firain ac yn artistig. Ymddiddorai hefyd yn alawon cenedlaethol y genedl, a chydolygodd â Sydney Northcote Caneuon cenedlaethol Cymru (1959). Priododd, 31 Awst 1916, Mary Llewellyn, merch ieuangaf D. Williams Jones, Aberdâr. Bu farw yn ei gartref yn Aberdâr ddydd Nadolig 1969.

Awdur

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/

Mae'r Bywgraffiadur Cymreig yn cael ei ddarparu gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru a Chanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru. Mae ar gael am ddim ac nid yw'n derbyn cymorth grant. Byddai cyfraniad ariannol yn ein helpu i gynnal a gwella'r wefan er mwyn i ni fedru parhau i gydnabod Cymry sydd wedi gwneud cyfraniad nodedig i fywyd yng Nghymru a thu hwnt.

Ewch i'n tudalen codi arian am ragor o wybodaeth.