PHILIPPS, LAURENCE RICHARD, BARWN MILFORD y 1af. a'r barwnig 1af. (1874 - 1962), cymwynaswr gwlad, diwydiannwr, sbortsmon, ac aelod o un o hen deuloedd bonheddig amlycaf sir Benfro;

Ganwyd 24 Ionawr 1874, yn 6ed mab y Canon Syr James Erasmus Philipps, 12fed barwnig o Bicton, a'r Anrhydeddus Mary Margaret Best, merch yr Anrhydeddus y Parchg. Samuel Best. Yn dilyn ei addysg yn ysgol Felsted a'r Royal School of Mines fe ganolodd ei yrfa ar y fasnach fôr, ac ymhen amser daeth yn gadeirydd y Court Shipping Line a gychwynnwyd ganddo ef ei hun. Yr oedd yn aelod o Lloyd's, yn gyfarwyddwr i amryw o gwmnïau o fri fel Schweppes Ltd ac Ilford Ltd a bu ar un adeg yn gadeirydd y Northern Securities Trust Ltd.

Codwyd ef yn farwnig yn 1919 ac yn farwn yn 1939, y trydydd o'r teulu i'w ddyrchafu i'r bendefigaeth o fewn yr un genhedlaeth, ac yntau'n frawd i John Wynford Philipps (1860 - 1938), Is-iarll S. David's y 1af, ac Owen Cosby Philipps (1863 - 1937), barwn Kylsant. Bu'n gymwynaswr hael ei arian i Gymru, yn enwedig i Goleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, trwy gyfrannu cronfa ddigonol yn 1919 i sefydlu Bridfa Blanhigion Cymru a ddaeth bellach yn fyd-enwog ym meysydd bridio planhigion a gwyddor tir glas ac at hynny yn gyfrwng bendith amhrisiadwy er lles amaethyddiaeth y wlad. £10,000 oedd ei rodd ddechreuol i roi'r Fridfa ar ei thraed, gyda £1,000 y flwyddyn wedyn am y deng mlynedd nesaf at y costau cynnal a chadw. At hyn, yn 1944, derbyniwyd cyfraniad ganddo o £800 y flwyddyn am ddeng mlynedd i greu cadair ymchwil ' Cadair Milford yn Iechyd Anifeiliaid ' y bu perthynas agos rhyngddi a gwaith y Fridfa Blanhigion. I gydnabod ei haelioni galwyd y labordy cyntaf i'w godi yng nghanolfan newydd y Fridfa ym Mhlas Gogerddan wrth ei enw ef, ' Labordy Ymchwil Blanhigion yr Arglwydd Milford ', pan agorwyd ef yn 1955. Enghraifft bwysig arall o'i gymwynasgarwch oedd darparu ysbyty yn Rookwood, Llandaf, ar gyfer cyn-aelodau o'r Lluoedd Arfog yn dioddef o'r parlys.

Etholwyd ef yn ustus heddwch dros swydd 'Hants.' yn 1910, yn uchel sirydd yn 1915 ac yn ustus heddwch dros sir Faesyfed yn 1918. Bu'n aelod o Gyngor Coleg Aberystwyth, 1922-57, ac yn llywodraethwr oes, ac yn 1939 dyfarnodd Prifysgol Cymru iddo radd LL.D. er anrhydedd

Yr oedd yn fawr ei ddiddordeb mewn chwaraeon, yn arbennig mewn rasys ceffylau ac yn y gwaith o'u trefnu a'u gweinyddu. Dewiswyd ef i blith aelodau dylanwadol y Jockey Club, a bu'n berchen ar nifer o geffylau a enillodd wobrwyon iddo. Yn ddiweddarach yn ei oes cyflwynodd yr holl weithgareddau hyn i ofal ei drydydd mab, yr Anrhydeddus John Perrot Philipps.

Priododd yn 1901, Ethel Georgina, Ustus Heddwch, unig ferch Benjamin Speke, rheithor Dowlish Wake, swydd Somerset. Ganed iddynt bedwar mab ac un ferch. Bu farw 7 Rhagfyr 1962, a'i olynu gan ei fab hynaf yr Anrhydeddus Wogan Philipps . Ei ail fab, yr Anrhydeddus Richard Hanning Philipps, M.B.E., Y.H., oedd Arglwydd Raglaw sir Benfro 1958-74 ac wedi hynny Arglwydd Raglaw cyntaf sir newydd Dyfed.

Awdur

• David John Griffiths

Ffynonellau

• Who was who?
• Burke's … Peerage, Baronetage, and Knightage, 1970 (105ed arg.)
• Ellis, The University College of Wales, Aberystwyth, 1872–1972 (1972)
• P. N. Davies, 'Business success and the role of chance the extraordinary Philipps brothers', Business History Cyfrol 23, rhifyn 2, 1981: tt.208-32
• The Times, 8 Rhagfyr 1962

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q6500836

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/