Y Bywgraffiadur Cymreig

WILLIAMS, EDMUND (1717 - 1742), un o emynwyr cynnar y diwygiad Methodistaidd Brodor o Gwm Tyleri, sir Fynwy, ac un o ddychweledigion Howel Harris ar ei daith bregethu gyntaf yn sir Fynwy - Mawrth ac Ebrill 1738. Eglwyswr ydoedd, o deulu da ac yn dda ei fyd. Cafodd addysg dda. Yr oedd yn ŵr defosiynol ac o dan ddylanwad Harris daeth yn 'gynghorwr mawr ei barch ymysg y Methodistiaid.' Cyhoeddodd ef a'i gyfaill Morgan John Lewis, yntau yn gyd-ddychweledig ag ef, gasgliad o
MORGAN ap HYWEL (fl. 1210-48), arglwydd Cymreig arglwyddiaeth Gwynllwg neu Gaerlleon-ar-Wysg (deiliad i ieirll Caerloyw) disgynnydd o Rhydderch ap Iestyn (bu farw 1033; y mae taflen o'r tylwyth ar t. 771 o Lloyd, A History of Wales, a hwylus fydd crynhoi ei hanes yma, dan enw Morgan ap Hywel. Lladdwyd Caradog ap Gruffudd, ŵyr Rhydderch, ym mrwydr Mynydd Cam (1081); erbyn 1140 clywir am fab hwnnw, OWAIN ap CARADOG, yng Ngwynllwg; ac yn 1154 cydnabuwyd ei fab yntau, MORGAN ab OWAIN, gan
DAFYDD ap GRUFFYDD (bu farw 1283), tywysog Gwynedd - yn 14 oed yn ôl cyfraith Hywel Dda - rhwng 1247 a 1252. Ceir sôn amdano, sut bynnag, mor gynnar â 1241, pan gafodd Dafydd a brawd iau iddo, Rhodri, yn ôl cytundeb rhwng y brenin Harri III a Senena, eu cymryd yn wystlon i'r brenin. Cychwynnodd gyrfa wleidyddol Dafydd yn 1253 pan wysiwyd ef i dalu gwrogaeth i'r brenin Harri III. Gosodwyd cyweirnod yr yrfa honno yn 1255 pan ymunodd Dafydd ag Owain
WILLIAMS, MOSES (1685 - 1742), clerigwr, hynafiaethydd, ysgolhaig 1727, ac yn 1730 Cyfreithjeu Hywel Dda ac eraill, seu Leges Wallicae Ecclesiasticae & Civiles Hoeli Boni et ali Walliae Principum … Notis & Glossaris illustravit Gulielmus Wottonus. Golygodd a chyhoeddodd Glossarium Antiquitatum Britannicarum William Baxter o Lanllugan 1711; Reliquiae Baxterianae, 1726, ac ail-argraffiad ohono yn 1731 dan y teitl Glossarium Antiquitatum Romanarum; The Breviary of
HYWEL ap RHODRI MOLWYNOG (bu farw 825), brenin Gwynedd Gor-ŵyr Cadwaladr Fendigaid a'r brenin olaf ym Môn o linach Cunedda. Trosglwyddwyd gwaed Cunedda, ar farw Hywel, i linell frenhinol newydd trwy ei nith, Ethyllt (nain Rhodri Mawr), merch ei frawd Cynan (bu farw 816), gŵr y bu Hywel yn cydymgeisio ag ef yn hir am yr oruchafiaeth ym Môn.
DAFYDD ap MAREDUDD ap TUDUR (fl. 1460) Dregynon, un o feirdd llai toreithiog hanner olaf y 15fed ganrif Canodd foliant i Hywel Colunwy (nid i Hywel ap Siencyn), Dafydd Deuddwr, Watcyn ap Tomas ap Rhoser, Dafydd ap Gruffudd Deuddwr (Peniarth MS 64, f.243) a Dafydd ab Owain, abad Ystrad Marchell, a hefyd gywyddau o nodwedd grefyddol, megis 'I'r Grog Dduw.' Gellir tybio oddi wrth gynnwys 'Tebic ywr byd kyngyd kaeth' i'r bardd fynd yn ddall yn ei henaint.
PERYF ap CEDIFOR WYDDEL (fl. 1170), bardd Yr oedd yn un o wyth o frodyr o leiaf, ac yr oedd Hywel ab Owain Gwynedd yn frawd maeth i saith ohonynt. Pan laddwyd Hywel ym mrwydr y Pentraeth, Môn (1170), gan lu Dafydd a Rhodri, ei hanner-brodyr, meibion Cristin, yr oedd y saith yno gydag ef. Lladdwyd rhai ac ni ddihangodd mwy na thri ohonynt yn ddianaf. Lladdesid Ithel, y brawd arall, cyn hynny, yn Rhuddlan, lle'r oedd yn ymladd tros Owain
IEUAN DEULWYN (fl. c. 1460), bardd brodor o Gydweli, Sir Gaerfyrddin. Cadwyd llawer o'i waith mewn llawysgrifau, y rhan fwyaf ohono yn gywyddau i gylch eang o foneddigion cyfoes. Yn eu plith ceir rhai i Wiliam, iarll Penfro, a'i frawd Syr Rhisiart Herbert, a laddwyd ym mrwydr Banbury (1469), ac i fab ifanc Syr Rhisiart, i Dr. Siôn Morgan, esgob Tyddewi, Wiliam Siôn o Lanegwad, Dafydd Llwyd ap Gwilym o Gastell Hywel, Llywelyn ap
MERFYN FRYCH (bu farw 844), brenin Gwynedd mab Gwriad, pennaeth yn Ynys Manaw (y mae'n bosibl) ac yn disgyn (meddid) o Lywarch Hen, ac Ethyllt, tywysoges o Wynedd. Pan fu farw Hywel ap Rhodri Molwynog, ewythr ei fam, yn 825, daeth Merfyn Frych yn frenin ym Môn; yn ddiweddarach, pan fu Hywel ap Caradog farw, ymddengys iddo ddyfod yn frenin cantrefi yr ochr arall i afon Menai. Adunwyd felly etifeddiaethau disgynyddion uniongyrchol diwethaf
RHYS, HYWEL (1715? - 1799), bardd
DAFYDD ap HYWEL GRYTHOR, crythor
HYWEL BANGOR (fl. 1540), clerwr Yr un, efallai, â Huw Bangor y dywedir yn The Cambrian Biography ei fod yn ei flodau rhwng 1560 a 1600. Cadwyd rhyw 18 o englynion Hywel Bangor, ac oddi wrth y rheini gellir casglu mai gŵr o Faelor ydoedd, a thebyg yw mai o Fangor Iscoed y cymerodd ei enw. Cyfansoddodd englynion ar newid siryfion y Fflint yn 1540. Gyferbyn ag un o'i englynion yn llawysgrif Llanstephan 41 y mae'r dyddiad 1577, ond

Canlyniadau chwilio

37 - 48 of 527 for "Hywel Dda"