Y Bywgraffiadur Cymreig

DAFYDD AP MAREDUDD GLAIS, llofrudd, swyddog dinesig, ysgrifydd a chyfieithydd Roedd Dafydd ap Maredudd Glais yn aelod o un o deuluoedd blaenllaw Aberystwyth yn y bymthegfed ganrif. Gweithredodd fel twrnai dros ei dad yn 1432-3 a chafodd ei garcharu yng nghastell Aberteifi am ôl-ddyledion. Ymddengys iddo fod yn saethydd, fel ei dad, ac yn 1438 cafodd lythyr gwarchodaeth i fynd dramor yng ngosgordd Edmund Beaufort. Yn 1439 bu'n warantwr, gyda John Roubury a Gruffydd Prôth
DAFYDD ap SIANCYN (SIENCYN) ap DAFYDD ap y CRACH (fl. tua chanol y 15ed ganrif), cefnogwr plaid y Lancastriaid, a bardd history of the Gwydir family. O'i glydfan ar Garreg-y-Gwalch (ger Llanrwst) cadwodd filwyr plaid Efrog allan o gwmwd Nanconwy hyd 1468, a gwnaeth lawer ymgyrch i'r wlad oddi amgylch. Cenir ei glodydd gan Ieuan ap Gruffydd Leiaf a Thudur Penllyn). Er fod Tudur, yn ei gywydd iddo, yn canmol medr Dafydd fel bardd, nid erys ond tri englyn o'i waith. Cyferchir Tudur Penllyn yn un o'r rhain. Ceir y ddau arall
DAFYDD BAENTIWR (fl. tua 1500-30?), bardd Ni chadwyd dim o'i waith ac eithrio'i ymryson â Gruffydd ab Ieuan ap Rhys Llwyd. Cynnwys hwn osteg i Ruffydd gan Ddafydd, cywydd ateb Gruffydd, a chywydd arall gan Ddafydd. Ceir yr ymryson yn y llawysgrifau canlynol: Caerdydd 7, Mostyn 143, NLW MS 5269B, Peniarth MS 112 a Peniarth MS 152, a rhan ohono yn NLW MS 728D a Peniarth MS 78.
DAFYDD GOCH BRYDYDD o FUALLT (fl. tua diwedd yr 16eg ganrif), bardd O'r cerddi a gadwyd hyd heddiw ceir rhai i Syr Sion Salbri (NLW MS 6495D a NLW MS 6496C), Syr Sion Wyn o Wydir (Cardiff MS. 83), a Gruffydd Fychan o Gors y Gedol (Llanstephan MS 118). Y mae'n bosibl, hefyd, mai'r un bardd yw ef a'r ' Dafydd Goch Brydydd ' y ceir ei farddoniaeth yn y llawysgrifau canlynol: Llanstephan MS 38, Llanstephan MS 49, Llanstephan MS 118, Llanstephan MS 125, Llanstephan MS
DAFYDD GORLECH (1410? - 1490?), un o feirdd y Cywyddau Brud gofyn am nodded. Awgryma'r cwpledi o'r cywydd sy'n dechrau 'Y brud hen wyd yn bratau' i Ddafydd Gorlech oroesi Dafydd Llwyd ap Llywelyn ap Gruffydd (fl. 1447-86 yn ôl Llenyddiaeth Cymru, W.J.G., 37). Y mae cyfeiriadau yn ei gywyddau at ddaroganau a briodolir i Fyrddin, Taliesin, a'r Bardd Glas.
DAVID (bu farw 1139?), esgob Bangor Ar ôl i'r esgob Hervé gael ei symud, bu bwlch yn hanes yr esgobaeth; ni chydnabuwyd un esgob gan Gaergaint hyd 1120. Yn y flwyddyn honno ysgrifennodd Gruffydd ap Cynan, a oedd yn awr ar delerau da â'r brenin, at yr archesgob yn ei hysbysu ddarfod dewis gŵr o'r enw David ganddo ef a chan glerigwyr a phobl Cymru, a chyda chaniatâd y brenin, ac yn gofyn am iddo gael ei gysegru. Caniatawyd y cais ac
DAVID ap GRUFFYDD - gweler DAFYDD ap GRUFFYDD
DAVIES, ALUN TALFAN (1913 - 2000), bargyfreithiwr, barnwr, gwleidydd, cyhoeddwr a dyn busnes ni allai dderbyn safiad Saunders Lewis yn erbyn y rhyfel, a safodd fel ymgeisydd Annibynnol yn is-etholiad seneddol Prifysgol Cymru yn 1943, gan ddod yn drydydd y tu ôl i'r ymgeisydd Rhyddfrydol llwyddiannus W. J. Gruffydd a Saunders Lewis. Ymgeisiodd yn aflwyddiannus i gael ei enwebu dros y Rhyddfrydwyr yn Sir Aberteifi yn etholiad cyffredinol 1945. Yn etholiadau cyffredinol 1959 a 1964 ef oedd
DAVIES, ALUN HERBERT (CREUNANT) (1927 - 2005), Cyfarwyddwr cyntaf Cyngor Llyfrau Cymru (y Cyngor Llyfrau Cymraeg yn wreiddiol) Brifysgol Cymru Aberystwyth yn 2004. Wrth ei gyflwyno ar gyfer y radd MA cyfeiriodd R. Geraint Gruffydd at y ffaith ei fod yn fawr o gorff (un o amryfal enwau'r cylchgrawn Lol arno oedd 'yr C fawr') ond ei fod 'wedi profi'n ddigamsyniol drwy ei weithredoedd drwy gydol ei yrfa ei fod yn ogystal yn meddu ar fawredd gwahanol ac uwch'. Gellid ychwanegu ei fod yn gawr gyda'r addfwynaf a roes oes o wasanaeth
DAVIES, DAVID THOMAS (1876 - 1962), dramodydd Cymraeg fel Robert Griffith Berry, J.O. Francis a William John Gruffydd. Lluniodd nifer o ddramâu hir a mwy fyth o ddramâu byrion ac ymhlith ei weithiau pwysicaf y mae Ble ma fe? (1913), Ephraim Harris (1914), Y pwyllgor (1920), Castell Martin (1920) a Pelenni Pitar (1925). Torrodd dir newydd gyda'r dramâu hyn drwy roi portread ffyddlon o fywyd a'i feirniadu'n onest. Bu bri arbennig ar ei weithiau yn
DAVIES, HOWEL (c. 1716 - 1770), offeiriad Methodistaidd Bernir mai brodor o sir Fynwy ydoedd, ond gwyddys fod ewythr iddo yn byw yn Llanspyddid, sir Frycheiniog. Daw i'r golwg gyntaf fel ysgolfeistr yn Nhalgarth yn 1737, a chafodd dröedigaeth dan weinidogaeth Howel Harris. Aeth i Landdowror ar gyngor Harris i'w addysgu gan Gruffydd Jones. Ordeiniwyd ef yn ddiacon yn 1739 ac yn offeiriad yn 1740. Bu'n gurad dan Gruffydd Jones yn Llandeilo Abercywyn
DAVIES, JOHN (1652 - post 1716) Rhiwlas, achyddwr Gryffydd (bu farw 1640), merch Gruffydd ap Lewis o'r Golfa, yn Llansilin. Yn ôl ewyllys Dafydd ab Edward, dyddiedig 1624, daeth yr Henblas yn eiddo i'r mab hynaf, Edward, a chafodd Thomas, yr ail fab, Tyddyn Pant Disilio. Mae'n debygol mai'r Henblas oedd ei gartref drwy ei oes (gweler Bye-Gones, 1930). Yr oedd, hyd yn ddiweddar, hen ffermdy o'r enw Maensilio yn Llansilin, ac ynddo, ar un o'r trawstiau, y

Canlyniadau chwilio

37 - 48 of 284 for "gruffydd"