Rydych yn darllen erthygl a archifwyd.

WILLIAMS, MARIA JANE ('Llinos '; 1795? - 1873), cerddor

Ganwyd (meddai ei maen coffa) yn 1795 yn Aberpergwm; gweler dan deulu ' Williams, Aberpergwm.' Derbyniodd yr addysg orau, ac etifeddodd ysbryd gwladgarol ei thad at bethau gorau Cymru. Yr oedd yn gantores dda, a chanddi wybodaeth gerddorol eang, a'r orau yng Nghymru am ganu'r 'guitar.' Cafodd wersi ar ganu'r delyn gan y telynor enwog, Parish-Alvars. Yn y flwyddyn 1838, yn eisteddfod y Fenni, dyfarnwyd hi yn orau am drefniant i bedwar llais o unrhyw alaw Gymreig, ac enillodd wobr arglwyddes Llanofer am y casgliad gorau o alawon Cymreig. Yn 1844 dug allan y casgliad dan yr enw The Ancient National Airs of Gwent and Morgannwg. Cynorthwyodd ' Bardd Alaw ' i ddwyn allan y Welsh Harper, ac ymgynghorodd ' Pencerdd Gwalia ' a hi, cyn cyhoeddi ei ddwy gyfrol o alawon Cymreig. Trigai ym mlynyddoedd olaf ei hoes mewn plas o'r enw Ynyslas, ger Aberpergwm, ac yno y bu farw, 10 Tachwedd 1873; dywed cofnod yn y Wasg ar y pryd ei bod hi'n 79 oed; h.y. mai yn 1794 y ganwyd hi. Claddwyd hi ym meddrod y teulu yn eglwys Aberpergwm.

Awdur

• Robert David Griffith, (1877 - 1958)

Ffynonellau

• M. O. Jones, Bywgraffiaeth Cerddorion Cymreig (1890)
• Y Cerddor, Ebrill 1891
• Robert Williams, Enwogion Cymru. A Biographical Dictionary of Eminent Welshmen (1852)
• D. Rhys Phillips, The History of the Vale of Neath (Swansea 1925), 368-70, 372-3

Darllen Pellach

• Daniel Huws, Ancient National Airs of Gwent and Morganwg, Cylchgrawn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Cyf. 15, rhif.1, tt. 31-54
• Erthygl Wicipedia: Maria Jane Williams

Dolenni Ychwanegol

• Archifau LlGC: Aberpergwm Estate Records 1308-1317: Diaries with manuscript entries by Maria Jane Williams
• VIAF: 21418326
• Wikidata: Q6761282

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/