DAVIES, HOWEL (c. 1716 - 1770), offeiriad Methodistaidd

Bernir mai brodor o sir Fynwy ydoedd, ond gwyddys fod ewythr iddo yn byw yn Llanspyddid, sir Frycheiniog. Daw i'r golwg gyntaf fel ysgolfeistr yn Nhalgarth yn 1737, a chafodd dröedigaeth dan weinidogaeth Howel Harris. Aeth i Landdowror ar gyngor Harris i'w addysgu gan Gruffydd Jones. Ordeiniwyd ef yn ddiacon yn 1739 ac yn offeiriad yn 1740. Bu'n gurad dan Gruffydd Jones yn Llandeilo Abercywyn, ond symudodd i Lys-y-frân, Sir Benfro, yn 1741, a gwasanaethodd fel curad yno am dymor byr. Priododd Catherine Poyer, aeres gyfoethog, yn 1744, ac aeth i fyw i'r Parke, ger y Tŷ-gwyn-ar-Daf. Ar farwolaeth ei wraig priododd Elizabeth White, a chadwai dŷ ym Mhrendergast, ei chartref. Daeth Margaret, ei unig ferch, yn wraig i Nathaniel Rowland, mab y diwygiwr. Bu farw 13 Ionawr 1770, yn 53 mlwydd oed, â'i gladdu ym Mhrendergast. Cyfathrachodd a'r Methodistiaid o 1737 hyd ei farw, a mynychai eu sasiynau. Teithiodd dros Gymru i bregethu, ond fe'i cyfyngodd ei hun yn ei flynyddoedd olaf i Sir Benfro. Gwnaeth ddefnydd o gapeli anwes adfeiliedig y sir, ac iddo ef y codwyd capel Woodstock yn 1755 a'r Capel Newydd yn 1763. Yr oedd yn efengylydd melys, a chyhoeddwyd un o'i bregethau yn 1762 o wasg Rhys Thomas, Caerfyrddin, dan y teitl Llais, y Durtur, etc., ac un arall yn 1768, Llais y Priodfab, etc., o'r un wasg. Nid heb achos y gelwir ef yn 'Apostol sir Benfro.'

Awdur

• Y Parchedig Gomer Morgan Roberts, (1904 - 1993)

Ffynonellau

• W. Williams, Marwnad ar y Parchedig Mr. H. Davies chaplain i'r Wir Anrhydeddus Countess Walsingham yr hwn a fu farw y 13, o Ionawr, 1770, yn 53 flwyddyn o'i oed = An English elegy on the Rev. Mr. H. Davies chaplain to the Right Hon. Countess of Walsingham who departed this life January 13th, 1770 in the 53rd year of his age who was likewise a pastor of four large Congregations in Pembrokeshire (Llanymddyfri 1770)
• 'Cofiant y Parch. Howel Davies,' Y Drysorfa, Ionawr a Chwefror 1834, 1-4, 33-36
• R. Bennett, Blynyddoedd cyntaf Methodistiaeth (1909), 154, 188
• J. Morgan Jones a W. Morgan, Y Tadau Methodistaidd (1895-1897), i, 128-40
• M. H. Jones, The Trevecka Letters, or the unpublished MSS. correspondence of Howell Harris and his contemporaries (1932), 75
• Cylchgrawn Cymdeithas Hanes y Methodistiaid Calfinaidd, iii, 96-106; iv, 7; xiii, 40; xx, 74-80; xxiii, 128; xxxii, 19, 109

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20733179

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/