DAVIES, WILLIAM ('Gwilym Teilo'; 1831 - 1892); llenor, bardd a hanesydd

Ganwyd ym Mhontbrenareth, Llandeilo Fawr, 1831. Yr oedd ei dad yn brydydd a adnabyddid wrth yr enw Dafydd Ddu o'r De. Prentisiwyd ef yn fferyllydd; treuliodd rai blynyddoedd ym Morgannwg wrth ei alwedigaeth ond dychwelodd i Landeilo ac yno y treuliodd weddill ei oes. Bu'n olygydd Yr Oes (1853), a bu iddo ran yng ngolygyddiaeth Y Cylchgrawn am ysbaid tua 1864. Bu'n eisteddfodwr brwd a mwynhaodd gyfeillgarwch Islwyn a Dewi Wyn o Esyllt. Cystadleuodd lawer mewn llên a barddas ac enillodd wobrwyon pwysig. Ei waith mwyaf yw'r traethawd ar ' Llenyddiaeth y Cymry ' a enillodd iddo'r wobr o £60 yn eisteddfod genedlaethol Caernarfon, 1862; bwriedid i'r gwaith fod yn barhad i lyfr Thomas Stephens, The Literature of the Kymry, ond nis cyhoeddwyd (y mae'r MS. yn awr yn y Llyfrgell Genedlaethol). Ysgrifennodd lawer i gyfnodolion ei oes; ymddangosodd nofel o'i waith yn Y Byd Cymreig, 1862. Cyhoeddodd ei Llandilo-Vawr and its Neighbourhood, 1858, a'r Traethawd ar Caio a'i Hynafiaethau, 1862. Cyhoeddwyd cyfrol o'i farddoniaeth, Gweithiau Gwilym Teilo, o dan olygiaeth y Parch. Peter Hughes Griffiths. Bu farw yn Llandeilo 3 Hydref 1892, a chladdwyd ef yno.

Awdur

• Y Parchedig Gomer Morgan Roberts, (1904 - 1993)

Ffynonellau

• Rhagdraeth P. H. Griffiths i'r Gweithiau Gwilym Teilo (1831 - 1892) (Caernarfon 1927)
• Y Geninen (Gwyl Dewi), 1893, 13-6; 1894, 12-6
• Y Geninen, 1894, 124-6; 1895, 177-81
• A History of Carmarthenshire., ii, 438

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: William Davies

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q18535573

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/