EVANS, THOMAS ('Telynog'; 1840 - 1865), bardd

Ganwyd 8 Medi 1840 yn nhref Aberteifi, mab Thomas Evans, saer llongau o'r dref honno. Pan oedd yn 11 oed aeth i weithio ar long a hwyliai rhwng porthladdoedd Cymru. Ond nid oedd y bywyd hwn wrth ei fodd; dihangodd i Aberdâr a gweithiodd fel glowr yng Nghwmbach. Dechreuodd farddoni pan oedd yn ieuanc iawn a chafodd ei wobr gyntaf am bryddest ar 'Gostyngeiddrwydd' mewn eisteddfod a gynhaliwyd dan nawdd capel y Bedyddwyr yng Nghwmbach, lle yr oedd yn aelod. Cyfansoddai yn rhwydd yn y mesurau rhyddion a chaethion, a bu'n fuddugol mewn eisteddfodau lleol o dan feirniadaeth beirdd o fri fel 'Islwyn' a 'Cynddelw.' Pan fu farw o'r darfodedigaeth, ac yntau ond 25 oed, cyfrifid ef yn un o feirdd mwyaf addawol Cymru. Ei weithiau enwocaf yw'r telynegion 'Blodeuyn bach wyf fi mewn gardd' ac 'Yr Haf'; y mae'r ddiwethaf wedi ei chynnwys gan W. J. Gruffydd yn ei Flodeugerdd. Bu farw 29 Ebrill 1865 a chladdwyd ef ym mynwent gyhoeddus Aberdâr. Cyhoeddwyd yn 1866 gyfrol o'i weithiau wedi eu dethol gan ei gyfaill 'Dafydd Morganwg' gyda chofiant gan Howel Williams.

Awdur

• Walter Thomas Morgan, (1912 - 1990)

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Thomas Evans (Telynog)

Gweithiau

• Thomas Evans, Dafydd Morganwg (gol.), Barddoniaeth Telynog, yn cynnwys pryddestau, caniadau, cywyddau ac englynion (Merthyr Tydfil 1866)

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 4639357
• Wikidata: Q13131854

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/