GRUFFYDD ap MADOG neu GRUFFYDD MAELOR I (bu farw 1191);

mab Madog ap Maredudd a Susanna, merch Gruffydd ap Cynan, a sylfaenydd prif linach deyrnasol gogledd Powys yn ystod y 13eg ganrif. Pan rannwyd y dalaith yn ddwy adran o ddylanwad ar farwolaeth Madog ap Maredudd yn 1160, yr oedd tiroedd i'r gogledd o'r Rhaeadr yn agored i gael eu rhannu unwaith yn rhagor cydrhwng Gruffydd a'i frodyr; gweler Owain Fychan ac Owen Brogyntyn. Ei gyfran ef oedd Maelor a Ial (Brwmffild a Ial); at hyn ychwanegodd yntau Nanheudwy yn ddiweddarach, ac, ar farw Owen Fychan yn 1187, diroedd Cynllaith a Mochnant isaf. Ar wahân i Benllyn ac Edeirnion yr oedd felly wedi aduno gogledd Powys, er mai ei fab hynaf, Madog, a roes ei enw i'r adran hon o'r wlad a alwyd bellach yn Powys Fadog. Priododd ei gyfnither, Angharad, merch Owain Gwynedd, a bu iddo ddau fab - Madog ac Owen.

Awdur

• Yr Athro Thomas Jones Pierce, (1905 - 1964)

Ffynonellau

• J. E. Lloyd, A History of Wales from the Earliest Times to the Edwardian Conquest (London 1911), Cyf. I
• J. E. Lloyd, A History of Wales from the Earliest Times to the Edwardian Conquest (London 1911), Cyf. II

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Gruffydd Maelor I

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q1033027

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/