PHILLIPS, HENRY (1719 - 1789), gweinidog gyda'r Bedyddwyr

Ganwyd yn Nhrelech (Caerfyrddin) yn 1719. Argyhoeddwyd ef, 'yn 18 oed,' dan Howel Harris; aeth i Landdowror at Griffith Jones a bu'n athro mewn amryw o'i ysgolion; derbyniai'r Cymun gan Howel Davies. Troes wedyn at y Bedyddwyr ym Mhen-y-garn, a bedyddiwyd ef gan Miles Harry yn 1750; bu dan addysg yn y Trosnant a hefyd (1751) ym Mryste. Yn 1752-3 bu'n cynorthwyo gweinidog yr ' Hen Dŷ Cwrdd ' yn Wrecsam, gan wasnaethu hefyd yn Nantwich; ac o 1753 hyd 1758 pregethai (heb ofalaeth) mewn amryw leoedd yn neheudir Lloegr. Urddwyd ef yn 1758 yn weinidog ar eglwys y Bedyddwyr yn Waterford, Iwerddon; bu yno hyd 1763, pan alwyd ef i'r Back-lane yn Nulyn. Dychwelodd i Gymru yn 1765, a bwriodd dymor ym Mhen-y-garn ac wedyn yn weinidog yn Exeter; ond fis Chwefror 1766 sefydlwyd ef yn ' Sarum ' (h.y. Salisbury), ac yno y bu weddill ei oes. Cynhaliai ysgol rad yno, a bu nifer mawr o blant tlodion dan addysg ynddi. Cadwodd ei gyswllt â Chymru, a thrwy ei law ef y rhannodd John Thornton gannoedd o Feiblau Cymraeg yng Nghymru. Yn 1762 cyhoeddwyd pamffled chwecheiniog 24 tudalen, A Sketch of the Life and Character of the Reverend and Pious Griffith Jones; pan ailargraffwyd hwn yn 1777 yn y Gospel Magazine, amlygwyd mai ei awdur oedd ' H. P., Sarum,' felly Phillips ar un ystyr oedd cofiannydd cyntaf Griffith Jones - ysywaeth, y mae'r pamffled yn llawer llawnach o foliant nag o ffeithiau. Heblaw hwn, sgrifenniodd Phillips 'lythyr' a gyfieithwyd (gyda'i gydsyniad) yn 1781 dan y teitl Y Dinasoedd Noddfa wedi eu priodoli i Grist. Bu farw yn Salisbury 20 Awst 1789, a chladdwyd ym mynwent y Bedyddwyr yno.

Awdur

• Yr Athro Emeritus Robert Thomas Jenkins, (1881 - 1969)

Ffynonellau

• Joshua Thomas, A History of the Baptist Association in Wales (1795), 64, a Hanes y Bedyddwyr ymhlith y Cymry: o amser yr Apostolion, hyd y flwyddyn hon: yn ddwy ran (Caerfyrddin 1778), 491-2
• Josiah Thomas Jones, Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru (Aberdâr 1867-70), ii, 389-90
• G. V. Price, The Old Meeting at Wrexham (h.y. Wrecsam)
• W. Rowlands, Llyfryddiaeth y Cymry (Llanidloes 1869), 467, 607

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20733156

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/