EVANS, ERNEST (1885 - 1965), barnwr llysoedd sir, A.S.

Ganwyd yn Aberystwyth, Ceredigion, 17 Mai 1885, mab Evan Evans, clerc cyngor sir Aberteifi, a'i wraig, Annie (ganwyd Davies). Cafodd ei addysg yng Ngholeg Llanymddyfri, C.P.C., Aberystwyth (c. 1902-05), Neuadd y Drindod, Caergrawnt (LL.B.), lle y bu'n llywydd yr Undeb yn 1909, galwyd ef i'r Bar yn 1910, a bu'n gweithredu yn Llundain ac ar gylchdaith De Cymru. Gwasanaethodd yn Ffrainc yn Rhyfel Byd I gyda'r R.A.S.C. a chyrraedd rheng capten. O Dach. 1918 i Rag. 1920 bu'n ysgrifennydd preifat i David Lloyd George. Yn 1921 wedi dyrchafu M.L. Vaughan Davies i Dŷ'r Arglwyddi fel yr Arglwydd Ystwyth o Dan-y-bwlch, Tori rhonc a fu'n A.S. dros sir Aberteifi fel Rhyddfrydwr o 1895, cafodd gefnogaeth Lloyd George i ymladd is-etholiad am sedd y sir yn erbyn William Llewelyn Williams, dewis-ddyn Rhyddfrydwyr traddodiadol y sir. Wedi brwydr ffyrnig, a rwygodd rengoedd Rhyddfrydwyr sir Aberteifi am flynyddoedd, enillwyd y sedd gan Ernest Evans. Yn etholiad cyffredinol 1922 aeth ei fwyafrif i lawr i 515 mewn gornest yn erbyn Rhys Hopkin Morris dros y Rhyddfrydwyr Annibynnol. Yn etholiad cyffredinol 1923 collodd y sedd i Rhys Hopkin Morris mewn gornest dri chornel, gydag Iarll Lisburne yn ymladd dros y Ceidwadwyr. Yn 1924 enillodd sedd Prifysgol Cymru yn erbyn George M.Ll. Davies, yr ymgeisydd Llafur, ac fe'i daliodd hyd 1942. Gwnaethpwyd ef yn K.C. yn 1937, a daliodd swydd barnwr llysoedd sir o 1942 i 1957, pan ymddeolodd. Bu'n aelod o gyngor Ll.G.C. ac yn is-lywydd Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion. Cyfraith amaethyddol oedd ei brif bwnc. Cyhoeddodd gyda Clement Edward Davies An epitome of agricultural law (1911), ac ef ei hun Elements of the law relating to vendors and purchasers (1915), ac Agricultural holdings and small holdings Act.

Priododd, yn 1925, Constance Anne, merch Thomas Lloyd, dilledydd, Hadley Wood a'i mam erbyn hynny yn weddw ac yn briod â J.T. Lewis, Llundain a Llannarth, Ceredigion. Bu iddynt dri mab. Bu farw, 18 Ionawr 1965, yn ei gartref, Traethgwyn, Ffordd Tymawr, Deganwy, Sir Gaernarfon.

Awdur

• Evan David Jones, (1903 - 1987)

Ffynonellau

• Who was who?
• The Cambrian News and Merionethshire Standard, 22 Ionawr 1965
• The Times, 19 Ionawr 1965

Darllen Pellach

• Archifau LlGC: Pledleisiwch dros Evans, a gwr o Sir Aberteifi i Sir Aberteifi
• Archifau LlGC: Etholiad Achlysurol Sir Aberteifi, 1921
• Archifau LlGC: Alderman Peter Jones' wise words to the Electors
• Archifau LlGC: Vote for Ernest Evans The Liberal Candidate
• Archifau LlGC: Etholiad Seneddol Sir Aberteifi, 1922. Captain Ernest Evans, Ymgeisydd Rhyddfrydol Cenedlaethol
• Archifau LlGC: A few tributes to Captain Ernest Evans
• Archifau LlGC: Etholiad Seneddol Sir Aberteifi, 1923. Ernest Evans, Yr Ymgeisydd Rhyddfrydol
• Archifau LlGC: County of Cardigan Election. A Public Meeting for Women in support of Ernest Evans
• Archifau LlGC: At Etholwyr Sir Aberteifi
• Archifau LlGC: Etholiad Cyffredinol 1923. At Ryddfrydwyr Ceredigion. Pa'm nad aethom i Lundain
• Archifau LlGC: Parliamentary Election, 1931. To the Electors of the University of Wales

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q5393040

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/