MEILYR BRYDYDD (fl. c. 1100-37), pencerdd llys

Gruffudd ap Cynan yn Aberffraw. Ystyrir ef y cyntaf o'r Gogynfeirdd. Yn ei hanes ef a'i fab Gwalchmai a'i ŵyrion y ceir yr enghraifft debycaf yng Nghymru i'r hyn y gwyddom gymaint mwy amdano yn Iwerddon, sef teulu yn etifeddu'r swydd o bencerdd llys i linach arbennig o dywysogion, a chan y beirdd hyn eu treftadaeth dirol oblegid eu swydd farddol. Ceir Trefeilyr a Threwalchmai ym Môn hyd heddiw. Dangosodd Syr J. Morris-Jones fod anhawster amseryddol ar ffordd derbyn awduriaeth Meilyr Brydydd ar yr awdl-gywydd marwnad i Drahaearn fab Caradog a Meilyr fab Rhiwallon a laddwyd ym Mynydd Carn (1081). Nid oes ddim arall ar gael o'i waith ond marwnad Gruffudd ap Cynan (1137), a marwysgafn y bardd ei hun. Yn y gyntaf fe geir, fel y gwelodd Syr J. E. Lloyd, y mynegiant cyntaf sydd ar gael mewn barddoniaeth Cymraeg o'r adfywiad Cymreig a gydredai â chynnydd tywysogion Gwynedd yn y 12fed ganrif. Yn y farwysgafn dymuna Meilyr gael ei gladdu yn Enlli. Nid yw'n debyg iddo oroesi ei brif noddwr yn hir, ac yr oedd Gwalchmai, ei fab, eisoes yn ddigon hen i dderbyn rhoddion tywysogion Gwynedd cyn 1132 (gweler Hendreg. MS. 13a).

Awdur

• David Myrddin Lloyd, (1909 - 1981)

Ffynonellau

• Barddoniaeth yn Llawysgrif Hendregadredd (1933)
• The Myvyrian archaiology of Wales (Denbigh 1870), 140-2
• J. Morris-Jones, Cerdd Dafod sef celfyddyd barddoniaeth Gymraeg (Rhydychen 1925), xxiv
• J. E. Lloyd, A History of Wales from the Earliest Times to the Edwardian Conquest (London 1911), Cyf. I
• J. E. Lloyd, A History of Wales from the Earliest Times to the Edwardian Conquest (London 1911), Cyf. II
• J. Lloyd-Jones, The Court Poets of the Welsh Princes

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Meilyr Brydydd

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q2670636

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/