Daeth John Thelwall, y cyntaf o'r teulu, i ardal Rhuthyn gyda Reginald de Grey tua'r flwyddyn 1380. Priododd JOHN THELWALL, ei fab, Ffelis, merch ac etifeddes Walter Cooke neu Ward, o Blas y Ward, ac felly y cysylltwyd gyntaf y lle hwnnw a'r teulu. Mab i Edward Thelwall, a oedd yn or-ŵyr i John a Ffelis, oedd RICHARD THELWALL, a fu farw yn eisteddfod Caerwys yn 1568 tra'n eistedd ar y comisiwn yno.
Etifedd Richard Thelwall oedd
Fe'i derbyniwyd yn fyfyriwr i'r Inner Temple ym mis Tachwedd 1555, a'i wneud yn fargyfreithiwr ar 8 Chwefror 1568. Bu'n aelod seneddol dros Ddinbych, Chwefror-Mawrth 1553, Medi-Rhagfyr 1553, a 1571, a sir Ddinbych, 1563-7. Bu'n uchel-siryf yn 1572 ac yr oedd yn aelod o gyngor y gororau. Dewiswyd ef yn farnwr cynorthwyol i John Throgmorton, Caer, yn 1576 a 1579, ac yn ddirprwy-farnwr yn 1580 a 1584. Yn y swydd honno yn 1584 y dyfarnodd ef Rhisiart Gwyn, y merthyr Catholig o Lanidloes, i'w farwolaeth erchyll. Yr oedd yn ŵr craff, cyfrwys, ac, yn ôl Simwnt Fychan, yn hyddysg mewn wyth iaith. Wedi marw Gruffudd Hiraethog, c. 1560 ymddengys i Simwnt adael teulu Mostyn a myned yn fardd teulu at Thelwaliaid Plas y Ward. Mewn awdl foliant i Simwnt Thelwall geilw'r bardd ef yn gyfaill a meistr iddo, a dywedir mai trwy ' eiriol S. TH. y troes S. F. epigram Martial am wynfyd neu ddedwyddyd bydol i Gymraeg.' Yn NLW MS 354B (12) ysgrifennodd rhyw gopïwr: ' Simwnt Thelwall oedd ŵr clodfawr, fe a ysgrifennodd lyfrau o'r gyfraith, ac fe a'i gwnawd yn un o'r barwniaid ac yn ustus y saith sir gan y Frenhines Elsbeth sef Sir Gaer a chwe sir Gwynedd.' At hyn oll medrai lunio englyn cywrain fel y prawf ei gyfraniad ef i'r ymryson a fu rhyngtho a Syr Rhys Gruffydd a William Mostyn (NLW MS 1553A (761)). Priododd (1) Alis, merch Robert Salisbury o Rug, (2) Jane, merch John Massy o Broxon, sir Gaer, (3) Margaret, merch Syr William Gruffydd o'r Penrhyn. Bu farw 15 Ebrill 1586, a chladdwyd ef yn Rhuthyn.
Mab hynaf Simwnt Thelwall o'i briodas gyntaf oedd
Priododd (yn drydedd wraig) Catrin o'r Berain. Priododd SIMON, ei fab o'r ail briodas, Gaenor, ferch y Dr. Elis Prys o Blas Iolyn, ac o'r briodas hon y disgynnodd Thelwaliaid Rhuthyn.
O linach John Thelwall mab Eubule ap Simon ap Dafydd ap John Thelwall Hen, a'i wraig, Margaret, merch Ieuan ap Dio ap Meredydd o Langar, y disgynnodd cangen Parc Bathafarn o'r teulu. Mab iddynt hwy oedd JOHN WYNN THELWALL (1528 - 1586). Priododd ef Jane (a fu farw 12 Rhagfyr 1585), merch Thomas Griffith o Bant y Llongdy yn Nhegeingl. Bu farw 29 Hydref 1586. Ganwyd iddynt hwy 10 o feibion a phedair merch, a haedda nifer ohonynt sylw arbennig.
Yr hynaf o'r meibion, a feithrinwyd yn y llys brenhinol yng ngwasanaeth yr arglwyddes Warwick. Pan oedd yn 22 mlwydd oed gadawodd y llys i briodi Elisabeth, merch a chydetifeddes Robert ap Wyn o Bacheirig a Bryn-cynric. Gwnaed ef gan y brenin Iago yn oruchwyliwr castell Rhuthyn am ei oes.
Pedwerydd mab John Wynn Thelwall, a briododd Margaret, merch ac etifeddes John ab Edward Lloyd o Blas Llanbedr, Dyffryn Clwyd. Yno yr ymsefydlodd ef, ac o'r briodas hon y daeth teulu Thelwall Llanbedr. Rhoddodd y brenin Iago iddo yntau drwydded i fod yn oruchwyliwr castell Rhuthyn. Pan fu farw yn 1630 ymddengys ei fod dros 80 mlwydd oed.
Pumed mab John Wynn Thelwall. Addysgwyd ef yn Ysgol Westminster a Choleg y Drindod, Caergrawnt, lle y graddiodd yn B.A. yn 1577. Aeth i Rydychen yn 1579, a chymerth radd M.A. yn 1580. Fe'i derbyniwyd yn aelod o Gray's Inn, a gwnaed ef yn fargyfreithiwr yn 1599, ac yn drysorydd Gray's Inn yn 1625. Derbyniodd swydd prif-feistr swyddfa'r Ymddeoliaid (Alienation Office) a dyrchafwyd ef yn un o feistri uchel lys y Chancery, 1617-30. Urddwyd ef yn farchog ar 29 Mehefin 1619, ac fe'i etholwyd yn aelod seneddol dros sir Ddinbych 1624-6 a 1628-9, ac yn brifathro Coleg Iesu, Rhydychen, yn 1621. Bu farw'n ddibriod 8 Hydref 1630, yn 68 mlwydd oed, a chladdwyd yng nghapel Coleg Iesu, lle y cododd ei frawd, Syr Bevis Thelwall, gofgolofn iddo. Galwyd ef yn ail-sefydlydd y coleg oherwydd iddo wario £5,000 ar atgyweirio ei neuadd a'i gapel, ac am iddo lwyddo yn 1622 i sicrhau siartr newydd i'r coleg gan y brenin Iago I. Gadawodd i'w nai, John, ei stad, a Phlas Coch a godasai iddo'i hun ym mhlwyf Llanychen, sir Ddinbych. Y mae darlun ohono'n blentyn ar gadw yng Ngholeg Iesu.
Seithfed mab John Wynn Thelwall. Derbyniwyd ef i Goleg Balliol, Rhydychen, tua 16 Hydref 1581, yn 20 mlwydd oed. Graddiodd yn B.A. 28 Chwefror 1584, ac yn 1591 aeth yn fyfyriwr i Lincoln's Inn. Fe'i dewiswyd yn brif glerc i'r barnwr Syr Daniel Dunne, ac yn gofrestrydd Bangor. Etholwyd ef yn aelod seneddol dros Ddinbych, 1593-1614. Priododd Ann Biggs, perchen stad yn Essex.
Nawfed mab John Wynn Thelwall. Bu ef yng ngwasanaeth Syr Francis Bacon cyn mynd yn geidwad y gwisgoedd i Iago I, Siarl I, a Siarl II (pan oedd hwnnw'n dywysog Cymru). Bu farw 5 Awst 1652, a chladdwyd ym mynwent Llanrhydd.
Degfed mab John Wynn Thelwall. Rhwymwyd ef yn brentis i farsiandwr sidan mwyaf y dydd yn Siêb, Llundain, a ofalai am ofynion y frenhines Elisabeth. Priododd ferch i'w feistr, ac ar hynny aeth yn gydymaith busnes gyda'i dad-yng-nghyfraith. Daeth yn gyfeillgar â'r brenin Iago I, pan oedd yn frenin yn Sgotland, ac ar ei ddyfodiad i orsedd Lloegr gwnaed Thelwall yn was ei ystafell wely. Priododd deirgwaith.
Dyddiad cyhoeddi: 1953
Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/
Mae'r Bywgraffiadur Cymreig yn cael ei ddarparu gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru a Chanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru. Mae ar gael am ddim ac nid yw'n derbyn cymorth grant. Byddai cyfraniad ariannol yn ein helpu i gynnal a gwella'r wefan er mwyn i ni fedru parhau i gydnabod Cymry sydd wedi gwneud cyfraniad nodedig i fywyd yng Nghymru a thu hwnt.
Ewch i'n tudalen codi arian am ragor o wybodaeth.