Fe wnaethoch chi chwilio am gruffydd
Mab Robert, Arglwydd Cherleton yn Wrockwardine, Sir Amwythig. Yn 1309 priododd Hawys (Hawise) Gadarn, chwaer ac aeres Gruffydd ab Owain (bu farw 1309), arglwydd Powys. Yr oedd y Cherletoniaid (Charltoniaid) felly yn arglwyddi y 'rhan honno o Gymru yn y 14eg ganrif a dechrau'r 15fed. Gwrthwynebwyd gwaith John Cherleton yn meddiannu Powys gan Gruffydd ap Gruffydd, ewythr Hawys, a gynorthwyid gan aelodau teulu Lestrange, arglwyddi Knokyn, Sir Amwythig, eithr bu'r ddeuddyn yn gwasanaethu gyda'i gilydd yn erbyn y Sgotiaid, a gorchmynnwyd i arglwydd Powys gyflenwi gwyr o'i diroedd Cymreig i wasanaethu yn erbyn y Sgotiaid a'r Ffrancwyr. Yr oedd John yn llywiawdr castell Llanfairymuallt, 1314, bu'n gwrthwynebu gwrthryfelwyr Cymreig yn 1316, gwnaeth Llanidloes yn fwrdeisdref, 1344, a bu'n noddwr i abaty Ystrad Marchell. Claddwyd ef yn y Grey Friars, Amwythig, yn nesaf at fedd ei wraig (bu farw 1344-53?), ail sefydlydd y Grey Friars.
Gorwyr i'r John Cherleton uchod. Daeth yn farnwr Gogledd Cymru yn 1387 a gorchfygodd Owain Glyndwr yn 1401. Brawd iddo, a'i aer, oedd EDWARD CHERLETON (1371 - 1421). Yr oedd Edward yn gomisiynwr er amddiffyn y Mars, 1403, gorchfygodd iarll Northumberland a'r arglwydd Bardolf, gwrthryfelwyr a chynghreiriaid Owain Glyndwr, 1406, ac yr oedd yn gyfaill i Adam de Usk. Ym mis Tachwedd cymerwyd Syr John Oldcastle i'r ddalfa (yn Broniarth, gerllaw y Trallwng) gan Syr Gruffydd Vaughan a'i frawd Ieuan ap Gruffydd yn cael eu cynorthwyo gan Hywel ap Gruffydd ap Dafydd ap Madog a Deio ab Ieuan ab Iorwerth, dau wyr gwreng. Trosglwyddwyd Oldcastle gan y gwyr hyn i Edward Cherleton, ar farw yr hwn, yn 1421, y daeth llinach wryw y teulu i'w therfyn.
Dyddiad cyhoeddi: 1953
Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/
Mae'r Bywgraffiadur Cymreig yn cael ei ddarparu gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru a Chanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru. Mae ar gael am ddim ac nid yw'n derbyn cymorth grant. Byddai cyfraniad ariannol yn ein helpu i gynnal a gwella'r wefan er mwyn i ni fedru parhau i gydnabod Cymry sydd wedi gwneud cyfraniad nodedig i fywyd yng Nghymru a thu hwnt.
Ewch i'n tudalen codi arian am ragor o wybodaeth.