CYFFIN, ROGER (fl. c. 1587-1609), bardd

Ceir amrywiol fanylion amdano; e.e. yn Enwogion Foulkes rhoir ef yn berson Llanberis yn 1571; yn Panton MS. 58 (87) rhoir ef yn foneddwr o Swydd y Waun; yn Llanofer MS. B. 2 (602) ceir nodyn, yn llaw 'Iolo Morganwg,' yn dweud ei fod yn ŵr o sir Ddinbych, curad yn Nhreffleming ac yn rhywle yn Sir Gaerfyrddin, ac yn berson Llanberis yn rhan olaf ei fywyd. Nid oes unrhyw brawf i'r uchod, ac un o'i gywyddau yn unig a gyfeiria at fywyd y bardd - (NLW MS 3050D (612)). Yn hwnnw ffarweliai â'i gartref yng Ngartheryr, Llanrhaeadr ym Mochnant, a'r ardal honno o sir Ddinbych. Daethai rhyw aflwyddiant arno, gwerthasai ei dir, ac yr oedd yn barod i fynd i'r De i fyw dan nawdd Syr Siôn Fychan o'r Gelli Aur yn Sir Gaerfyrddin. Cadwyd dwy gân rydd a nifer o'i gywyddau ac englynion yn y llawysgrifau. Cynnwys ei gerddi caeth rai moliant, marwnad, gofyn, a diolch (i Ogleddwyr a Deheuwyr), crefyddol, moesol, a serch. Ceir ymrysonau barddol rhyngddo â Gruffudd Hafren (Cwrtmawr MS 206B (101)), Richard Davies, esgob Tyddewi (Cwrtmawr MS 222D (28)), a Dafydd Llwyd o Ddolobran (Aberdâr MS. 1 (578)). Canodd ar ddigwyddiadau cyfoes hefyd; er enghraifft, cywydd ar Gynllwyn y Powdr Gwn, 1605, sydd hefyd yn canmol y brenin Iago I (Peniarth MS 112: Llyfr cywyddau Siôn ap William ap Siôn (189)); ac englyn o gyngor i William Cyffin ar ymadawiad hwnnw i Iwerddon gyda'r iarll Essex yn 1599 (Jesus College MS. 18 (42)). Ceir un cywydd yn ei lawysgrif yn Christ Church MS. 183 (39b) (copi ffotostat ohoni yn NLW MS 6494D ). Ni wyddys a berthynai i Morus ac Edward Kyffin.

Awdur

• Ray Looker

Ffynonellau

• Geirlyfr Bywgraffiadol o Enwogion Cymru (1870)
• J. Jones ('Myrddin Fardd')Enwogion Sir Gaernarfon (1922)
• Additional Manuscripts in the British Museum 14880, 14898
• Cardiff Manuscripts 12, 13
• Archifau LlGC: Cwrtmawr MS 21B, Cwrtmawr MS 224B, Cwrtmawr MS 312B
• Jesus College Manuscript yn Llyfrgell Bodleian, Rhydychen 18
• Llawysgrif Llanofer yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth B 1, B 2 (Ll.G.C.)
• Archifau LlGC: Llanstephan MS 11: Poetry
• Archifau LlGC: Llanstephan MS 120: The Book of Jaspar Griffith
• Archifau LlGC: Llanstephan MS 122: Poetry
• Archifau LlGC: Llanstephan MS 123: Poetry
• Archifau LlGC: Llanstephan MS 125: Poetry
• Archifau LlGC: Llanstephan MS 145: Poetry
• Archifau LlGC: Llanstephan MS 155: Poetry, apocryphal gospels, &c.
• Archifau LlGC: NLW MS 3051D, NLW MS 3057D
• Archifau LlGC: NLW MS 278B, NLW MS 1553A, NLW MS 1559B, NLW MS 1674B, NLW MS 11816B, NLW MS 11993A
• Archifau LlGC: Peniarth MS 72: Genealogies
• Archifau LlGC: Peniarth MS 73: Barddoniaeth
• Archifau LlGC: Peniarth MS 87: Barddoniaeth
• Archifau LlGC: Peniarth MS 91: Barddoniaeth
• Archifau LlGC: Peniarth MS 93: Llyfr Cadwaladr Wynn
• Archifau LlGC: Peniarth MS 104: Barddoniaeth
• Archifau LlGC: Peniarth MS 144: Barddoniaeth ac achau
• Archifau LlGC: Peniarth MS 151: Brith-waith
• Plas Llawysgrifau Plas Nantglyn yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth 4 (Ll.G.C.)

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734370

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/