Fe wnaethoch chi chwilio am Sir William Williams, 1st Baronet, of Gray
Ganwyd yn Bontdolgadfan, Llanbrynmair, mab William Williams ('Gwilym Cyfeiliog'). Addysgwyd ef yn ysgolion Llanbrynmair a'r Drenewydd ac yn academi'r Bala (o dan ofal Dr. Lewis Edwards a John Parry). Yna gweithiodd yn swyddfeydd y cyfreithwyr David Howell, Machynlleth, 1851-6, ac Abraham Howell, Trallwng, 1856-69; fe'i derbyniwyd yn gyfreithiwr yn 1866. Symudodd i'r Drenewydd yn 1869 ac yno y treuliodd weddill ei oes. Bu'n briod ddwywaith - (1) â Frances Brown (2) ag Elizabeth Lewis, y Rhyl. Bu'n flaenor ffyddlon yng nghapel y Crescent. Daliai amryw o swyddi cyhoeddus ac ef oedd trefnydd yr ymgeisydd Rhyddfrydol, Stuart Rendel, a etholwyd yn aelod seneddol yn 1880 - yr aelod Rhyddfrydol cyntaf mewn cof dros Sir Drefaldwyn. Cyhoeddodd Montgomeryshire Worthies, 1884; ail arg. 1894 ; History of the Parish of Llanbrynmair, 1889, ac erthyglau ar hanes a hynafiaeth ei sir enêdigol. Golygodd The Royal Tribes of Wales, 1887, gyda nodiadau llawn o'i waith ei hun; Caniadau Cyfeiliog, 1878, a'r Mabinogion mewn Cymraeg hen a diweddar (cyhoeddwyd gan Isaac Foulkes 1880). Cyfieithodd Draethodau Bacon yn Gymraeg, 1862. Cyfrannodd i Bye-Gones a'r Geninen. Yr oedd yn un o sylfaenwyr y Powysland Club ac yn gydolygydd y Transactions and Records. Casglodd lyfrgell werthfawr ac ar ei farw fe'i pwrcaswyd trwy garedigrwydd y diweddar arglwydd Davies o Landinam, a'i throsglwyddo i Lyfrgell Genedlaethol Cymru fel un o'r casgliadau sylfaenol o dan yr enw 'Celynog Collection.' Bu farw 15 Mehefin 1906 Drenewydd, 'yn 71 oed.'
Dyddiad cyhoeddi: 1953
Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/
Mae'r Bywgraffiadur Cymreig yn cael ei ddarparu gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru a Chanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru. Mae ar gael am ddim ac nid yw'n derbyn cymorth grant. Byddai cyfraniad ariannol yn ein helpu i gynnal a gwella'r wefan er mwyn i ni fedru parhau i gydnabod Cymry sydd wedi gwneud cyfraniad nodedig i fywyd yng Nghymru a thu hwnt.
Ewch i'n tudalen codi arian am ragor o wybodaeth.