DAFYDD ap SIANCYN (SIENCYN) ap DAFYDD ap y CRACH (fl. tua chanol y 15ed ganrif), cefnogwr plaid y Lancastriaid, a bardd

Disgynnai, ar ochr ei dad, o Marchudd (Peniarth MS 127 ; Powys Fadog, vi, 221), ac, ar ochr ei fam, o'r tywysog Llywelyn ap Iorwerth (Peniarth MS 127 (105), Peniarth MS 129 (128,130); Dwnn, ii, 102, 132). Margred, merch Rhys Gethin, un o gefnogwyr Owain Glyn Dwr (gweler Lloyd, Owen Glendower, 66), oedd ei fam. Adroddir hanes ei gampau yn ystod Rhyfeloedd y Rhosynnau gan Syr John Wynn yn ei The history of the Gwydir family . O'i glydfan ar Garreg-y-Gwalch (ger Llanrwst) cadwodd filwyr plaid Efrog allan o gwmwd Nanconwy hyd 1468, a gwnaeth lawer ymgyrch i'r wlad oddi amgylch. Cenir ei glodydd gan Ieuan ap Gruffydd Leiaf a Thudur Penllyn). Er fod Tudur, yn ei gywydd iddo, yn canmol medr Dafydd fel bardd, nid erys ond tri englyn o'i waith. Cyferchir Tudur Penllyn yn un o'r rhain. Ceir y ddau arall, a gyfansoddodd ar ei wely angau, yn llaw ' Syr ' Thomas Wiliems ar dudalen o Cardiff MS. 7. Ychwanega Thomas Wiliems fod Dafydd, adeg ei farw, yn gwnstabl castell Conwy, a'i fod wedi gorchfygu a lladd ei ragflaenydd yn y swydd. Awgrymir yn yr englynion i Ddafydd farw fel canlyniad i dri chlwyf a dderbyniasai mewn brwydr. Priodolir iddo ddau gywydd yn cyfarch Roger Kynaston a Morys Wyn o Foelyrch, ond amheus yw ei awduraeth o'r rhain, oherwydd ymddengys mai i gyfnod diweddarach y perthynai'r personau hynny.

Awduron

• Ray Looker
• Thomas Roberts, (1885 - 1960)

Ffynonellau

• Sir John Wynn, The History of the Gwydir Family (1927), (3ydd arg.), 85-6
• G. J. Williams, Hanes plwyf Ffestiniog o'r cyfnod boreuaf (Wrexham 1882), 53-4
• Jones a Lewis, Mynegai i Farddoniaeth y Llawysgrifau (1928)

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Dafydd ap Siencyn

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q13127771

Dyddiad cyhoeddi: 1970

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/