GRUFFUDD LLWYD ap DAFYDD ab EINION LLYGLIW (fl. c. 1380-1410), bardd

nai i'r bardd Hywel ab Einion Llygliw, a brodor o blwyf Llangadfan ym Mhowys; yn ôl marwnad Rhys Goch Eryri iddo ymddengys ei fod yn un o ddisgynyddion Einion Yrth. Yn Cardiff MS. 18 (190) dywedir ei fod yn ‘siawnsler o eglwys Henffordd,’ ond ni wyddys am ddim sy'n ategu hyn. Yr oedd yn un o feirdd pwysicaf a galluocaf ei gyfnod, ac yn gyfarwydd â hen lenyddiaeth a chwedloniaeth Cymru. Croesewid ef yn rhai o lysoedd enwocaf ei wlad, ac ymhlith ei gywyddau i uchelwyr ei gyfnod ceir rhai i Owain Glyndŵr, Syr Dafydd Hanmer, Owain ap Maredudd o'r Neuadd Wen, a Hywel a Meurug Llwyd o Nannau. Canodd gywyddau serch, a chywyddau ac awdlau crefyddol; efe hefyd biau'r cywydd i ddanfon yr haul i annerch Morgannwg, a briodolir hefyd i Iolo Goch ac i Dafydd ap Gwilym (gweler B.B.C.S., i). Cywydd marwnad Rhys Goch Eryri iddo oedd dechrau'r ymryson rhwng y bardd hwnnw a Llywelyn ap y Moel; canmolir Gruffudd hefyd yng nghywydd ateb Llywelyn.

Awdur

• Ray Looker, Caerdydd

Ffynonellau

• Jones a Lewis, Mynegai i Farddoniaeth y Llawysgrifau (1928);
• Llawysgrif Bodewryd yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth 1;
• Llawysgrifau Brogyntyn yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth 1, 2, 5;
• Llawysgrifau Cwrtmawr yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth 204, 244, 312;
• Llawysgrif Esgair yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth 95 (N.L.W.);
• Llawysgrif Gwysaney yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth 25;
• NLW MSS 643, 1246, 1247, 1559, 2026, 3077, 4710, 5273, 5283, 6511, 6681, 8330, 13071, 13081, 13167, 13168;
• Lewis, Roberts, a Williams, Cywyddau Iolo Goch ac Eraill, 1350–1450, 1925 (Thomas Roberts, lxxviii, 123, 161);
• Bulletin of the Board of Celtic Studies, i, 235;
• Edward Jones, Musical and Poetical Relicks of the Welsh Bards …, 1794, 39;
• T. Pennant, A Tour (Tours) in [North] Wales, 1883, iii, 297;
• 'Dictionary of Welsh Biography.';
• J. Davies, Antiquæ linguæ Britannicæ et linguæ Latinæ, dictionarium duplex (1632).

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Gruffudd Llwyd

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: http://www.wikidata.org/entity/Q13128787

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/