HUW CAE LLWYD (fl. 1431-1504), bardd

o blwyf Llandderfel, Sir Feirionnydd, yn ôl ei dystiolaeth ef ei hun (Cywydd y Wennol, Rhif XI), nid o Langyfelach fel y dychmygodd ' Iolo Morganwg.' Aeth yn gynnar yn ei fywyd ar daith glera i'r De, ac yno yr arhosodd drwy'i fywyd, yn sir Frycheiniog a Morgannwg, yn canu clodydd teuluoedd cefnog y Gamiaid, yr Hafardiaid, y Fychaniaid, a'r Herbertiaid. Lluniodd naw o awdlau a 35 o gywyddau, yn farwnadau, yn moliannu, ac yn gofyn ffafrau, yn ôl dull beirdd y cyfnod.

Bardd cwrteisi, bardd ar ei orau'n diolch am fendithion tymhorol, oedd Huw Cae Llwyd. Ni wyddys pa bryd y'i ganed, ond gellir amseru cyfnod ei ganu oddi wrth dystiolaeth fewnol ei farwnadau a brwydr Bambri yn 1469, sef 1457-1504. Hefyd, bu yn Rhufain ar bererindod yn 1475 a chanodd gywydd yn cofnodi'r hyn a welodd yno. Canodd gywydd moliant i Syr Rhys ap Tomos a gynorthwyodd Harri 'r VII ym mrwydr Bosworth yn 1485. Yn ôl pob tebyg, dychwelodd yn ei henaint i fro ei febyd yn y Gogledd, a dywed traddodiad ei gladdu yn Llanuwchllyn, lle'r huna'r beirdd Llawdden, Madog Benfras, a Sion Ceri.

Awdur

• Leslie Harries, (1901 - 1988)

Ffynonellau

• Leslie Harris, traethawd anghyhoeddedig, 1933, 'Huw Cae Llwyd ac Ereill, yn Ll.G.C.
• G. J. Williams, Iolo Morganwg a Chywyddau'r Ychwanegiad (1926), 89

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Huw Cae Llwyd

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q18535697

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/