LLOYD, DAVID (1724 - 1779), gweinidog Ariaidd

Ganwyd yng Nghoedlannau-fawr, Llanwenog. Hanoedd ei dad o David ap Llewelyn Lloyd, arglwydd Castell Hywel, Ceredigion, yntau o linach yr arglwydd Rhys. Ei fam oedd Hester, chwaer Jenkin Jones (1700? - 1742), Llwynrhydowen. Bu yn ysgol John Evans (1680 - 1741), Llanwenog. Ni bu yn academi Caerfyrddin, ond dywed Thomas Morgan iddo fod yn ysgol Samuel Thomas, Caerfyrddin, yn 1743, gydag ef (Cofiadur, 1923, 10). Dywedir ei apwyntio yn olynydd i'w ewythr yn Llwynrhydowen (1742-79), Alltyplaca (1742-79), Penrhiw (1756-79), a'r Ciliau (1769-79), ond ni ordeiniwyd mohono hyd 1745. Yr oedd yn bregethwr huawdl. Prydyddai yn Gymraeg, ac yr oedd yn feistr ar Ladin, Groeg, a Hebraeg, a siaradai Ffrangeg ac Eidaleg yn rhugl. Ni cheir nemor ddim ysgrifenedig ar ei ôl ar wahân i'w farddoniaeth, ei lythyrau, a nodiadau o'i bregethau yn un o ddyddiaduron Timothy Davis (NLW MS 5496D ). Oddi wrth un o'i lythyrau, dyddiedig 29 Mai 1767, cesglir mai Ariad oedd. Am dymor byr bu'n cadw ysgol, ond gwrthododd swydd athro yn academi Caerfyrddin. Bu'n briod ddwywaith - yn gyntaf yn 1752 â'i gyfnither, ac yn ail yn 1759 â Letitia Lloyd o Lanfechan, hithau'n disgyn fel yntau o arglwyddi Castell Hywel. Yr oedd iddo chwech o blant: Jenny (o'r wraig gyntaf), Richard (gweinidog y Llwyn), John (tad David Lloyd, Caerfyrddin), Margaret, y Dr. Charles Lloyd, a David, o'r ail wraig.

' David Lloyd Brynllefrith ' oedd yr athrylith grefyddol bennaf a'r dylanwad mwyaf o blaid crefydd rydd yng Ngheredigion, onid yng Nghymru gyfan; ym marn yr arglwydd Aberdâr (Ymofynnydd, 1946, 83) 'ef oedd yr unig Gymro hyd ei ddydd a enillodd glod Ewropaidd.' Bu farw 4 Chwefror 1779 yn 55 mlwydd oed a gorwedd ym mynwent eglwys Llanwenog. Ei weithiau yw ei lythyrau i'w frawd (Lloyd Letters), Hymnau a Chaniadau o waith Jenkin Jones wedi'u golygu ganddo, 1768, Gwaith Prydyddawl Dafydd Llwyd, 1785.

Awdur

• Y Parchedig Thomas Oswald Williams, (1888 - 1965)

Ffynonellau

• L. E. Lloyd-Theakston and John Davies, Some family records & pedigrees of the Lloyds of Allt yr Odyn, Castell Hywel, Ffos y Bleiddiaid, Gilfach Wen, Llan Llyr and Waun Ifor (Oxford 1912-1913)
• G. Eyre Evans, Lloyd Letters (1754–96) (1908), 1908
• D. E. Jones, Hanes Plwyfi Llangeler a Phenboyr (Llandysul 1899), 308
• W. J. Davies, Hanes Plwyf Llandyssul (1896), 183-5
• Hanes Eglwysi Annibynnol Cymru, ii, 19
• Enwogion Ceredigion (1869)
• Monthly Repository, 1817, 741
• Monthly Magazine, Gorffennaf 1812
• Yr Ymofynnydd, 1861, 17
• 1885, 116; 1890, 218; 1893, 261
• J. Gwili Jenkins, Hanfod Duw a Pherson Crist: athrawiaeth y Drindod a Duwdod Crist, yn bennaf yn ei pherthynas â Chymru (Liverpool 1931), 178-87

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20732859

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/