WILLIAM(S), ROBERT (1744 - 1815), bardd, amaethwr

y Pandy Isaf, Tre Rhiwedog gerllaw'r Bala; ganwyd (yn ôl carreg ei fedd) yn 1744. Ni wyddys odid ddim o'i hanes. Bu'n ddisgybl barddol i Rolant Huw, ac yn athro yn ei dro i ' Ioan Tegid ' (John Jones, 1792 - 1852), a beirdd eraill. Canodd farwnad i Risiart Morys o Fôn, a 'Chywydd y Farn' a ystyrid gan Rolant Huw'n deilwng i'w gymharu â chywyddau mwy adnabyddus Goronwy Owain a William Wynn o Langynhafal ar yr un testun. Canodd hefyd gywydd i ' Ddafydd Ionawr,' a bu'n cyfnewid englynion â ' Thwm o'r Nant.' Ond marwnadau lleol a charolau a 'cherddi clwb' oedd y rhan fwyaf o'i waith; y mae cyfrol mewn llawysgrif ohonynt yn y Llyfrgell Genedlaethol. Er na sonnir dim amdano yng nghofnodion y capel Methodistiaid Calfinaidd agosaf ato (Llwyneinion), eto yr oedd yn troi o gwmpas crefydd: yn canmol Cymdeithas y Beiblau (y mae un o'i linellau ar ei gwaith hi wedi hen dyfu'n ddihareb), ac yn mawrygu Peter Williams. Ei farwnad iddo ef, yn wir, yw'r unig beth o'i waith, hyd y gwyddys, a gyhoeddodd (Croesoswallt, 1797 - gweler y Traethodydd, 1944, 60-1). Argraffwyd gwaith arall o'i eiddo gan O. M. Edwards (Cymru Fydd, iv, 41-4; Cymru, ii, 210-3; Beirdd y Bala, 40-8, yng ' Nghyfres y Fil') - o ran hynny i Owen Edwards y mae ein hadnabyddiaeth ohono, a'n gwybodaeth amdano, bron i gyd yn ddyledus. Bu farw yn Awst 1815 - claddwyd ef ar 1 Medi, yn Llanfor. Yr oedd William Edwards yr emynydd (1773 - 1853), yn nai fab brawd ac yn ddisgybl barddol iddo.

Awdur

• Yr Athro Emeritus Robert Thomas Jenkins, (1881 - 1969)

Ffynonellau

• Gweler hefyd Llenyddiaeth Cymru o 1450 hyd 1600 (Lerpwl 1922), II, i, 56-8

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q20734570

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/